Pauline Anderson

BS Nguyễn Thị Kim Dung – lược dịch

(Khoa Tâm lý y học, BV Tâm thần TP.HCM)

Một nghiên cứu mới chỉ ra rằng, phương pháp giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm (Mindfulness-based stress reduction – MBSR) có hiệu quả làm giảm lo âu tương đương như thuốc chống trầm cảm escitalopram, là một loại thuốc điều trị đầu tay.

“Tôi khuyến khích các bác sĩ lâm sàng liệt kê việc luyện tập thiền định như là một lựa chọn trị liệu khả thi cho các bệnh nhân được chẩn đoán rối loạn lo âu”

BS Elizabeth A. Hoge, MD, nghiên cứu viên, giám đốc Chương trình nghiên cứu rối loạn lo âu, trường Đại học y Georgetown, Washington, DC, đã nói với tạp chí y khoa Medscape rằng: “Các bác sĩ nên cảm thấy thoải mái khi giới thiệu các lớp thiền cá nhân hay nhóm”

Tầm soát được khuyến nghị

Rối loạn lo âu, bao gồm các rối loạn như lo âu lan tỏa, ám ảnh sợ xã hội, rối loạn hoảng loạn và ám ảnh sợ khoảng rộng,là loại rối loạn tâm thần phổ biến nhất, ảnh hưởng đến khoảng 301 triệu người trên toàn thế giới. Do tỷ lệ mắc bệnh cao nên ngành y tế dự phòng Hoa Kỳ khuyến nghị tầm soát các rối loạn lo âu này.

Các phương pháp điều trị hiệu quả cho rối loạn lo âu bao gồm thuốc và liệu pháp trị liệu nhận thức – hành vi (cognitive-behavioral therapy – CBT). Tuy nhiên, không phải tất cả bệnh nhân đều được tiếp cận với các biện pháp can thiệp trị liệu này, có đáp ứng hoặc cảm thấy thoải mái khi tìm kiếm sự chăm sóc trong môi trường tâm thần.

Thiền chánh niệm (Mindfulness meditation), đã trở nên phổ biến trong những năm gần đây, có thể giúp những người đang bị tác động bởi những suy nghĩ lo lắng thái quá. BS Hoge nói: “Bằng cách thực hành thiền chánh niệm, mọi người học cách không bị những suy nghĩ đó lấn át”

Nghiên cứu bao gồm 276 bệnh nhân trưởng thành bị rối loạn lo âu, chủ yếu là rối loạn lo âu lan tỏa hoặc ám ảnh sợ xã hội. Tuổi trung bình của dân số nghiên cứu là 33 tuổi; 75% là phụ nữ, 59% là người da trắng, 15% là người da đen và 20% là người châu Á. Các nhà nghiên cứu đã chỉ định ngẫu nhiên 136 bệnh nhân thực hành phương pháp MBSR và 140 người bệnh điều trị với escitalopram (thuốc chống trầm cảm ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin), đây là một loại thuốc đầu tay điều trị rối loạn lo âu.

Thực hành phương pháp MBSR bao gồm một lớp học kéo dài 2 tiếng rưỡi mỗi tuần và một lớp học cả ngày vào cuối tuần. Những người tham gia cũng đã hoàn thành các buổi thiền định có hướng dẫn kéo dài 45 phút mỗi ngày tại nhà. Họ đã học các bài tập thiền chánh niệm, bao gồm nhận biết hơi thở, cảm nhận cơ thể và chuyển động trong chánh niệm.

Những người trong nhóm điều trị với escitalopram ban đầu uống 10 mg thuốc mỗi ngày. Liều được tăng lên 20 mg mỗi ngày vào tuần thứ 2 nếu dung nạp tốt.

Kết quả chính là điểm số cải thiện mức độ lo âu dựa theo thang đo ấn tượng lâm sàng chung về độ nặng (Clinical Global Impression of Severity – CGI-S), được lượng giá bởi các bác sĩ lâm sàng không biết về sự phân bổ điều trị trước đó. BS Hoge cho biết công cụ này đo lường mức độ nặng của triệu chứng tổng thể trên thang điểm từ 1 (không bị bệnh gì) đến 7 (rất nặng) và có thể được sử dụng để đánh giá các loại rối loạn lo âu khác nhau.

Trong 208 người hoàn thành nghiên cứu, điểm trung bình thang CGI-S thời điểm ban đầu là 4,44 trong nhóm thực hành MBSR và 4,51 đối với nhóm dùng thuốc escitalopram. Vào tuần thứ 8 theo dõi, điểm trung bình thang CGI-S trong nhóm thực hành với MBSR được cải thiện là 1,35 so với nhóm dùng thuốc escitalopram là 1,43 (chênh lệch -0,07; 95% CI, -0,38 đến 0,23; P = ,65)

Đầu dưới của khoảng tin cậy (-0,38) nhỏ hơn biên độ được xác định trước là -0,495, cho thấy hiệu quả trị liệu của việc thực hành với MBSR không kém hơn so sánh với thuốc escitalopram.

Kết quả đáng chú ý

BS Hoge cho biết: “Điều đáng chú ý là thuốc có tác dụng tuyệt vời, nhưng thiền định cũng có tác dụng tuyệt vời tương tự; chúng tôi nhận thấy các triệu chứng giảm khoảng 30% trong cả hai nhóm”. “Điều đó giúp chúng tôi biết rằng thiền, và đặc biệt là thiền chánh niệm, có thể hữu ích như một phương pháp điều trị đầu tay cho bệnh nhân bị rối loạn lo âu”

Kết quả do bệnh nhân tự báo cáo về Thang lượng giá độ nặng và suy yếu lo âu toàn thể (Overall Anxiety Severity and Impairment Scale) cũng cho thấy không có sự khác biệt đáng kể giữa các nhóm. BS Hoge nói thêm: “Điều quan trọng là phải tự báo cáo vì điều đó cho chúng ta hai cách để xem xét thông tin”

Theo lời của những người tham gia cho biết rằng thiền giúp ích cho các mối quan hệ cá nhân của họ và giúp họ “tử tế hơn với chính họ”, BS Hoge nói: “Trong thiền định, có một lời dạy ngầm là phải chấp nhận và không phán xét những suy nghĩ của chính bạn, và điều đó dạy mọi người trở nên từ bi với bản thân hơn”

Chỉ hơn 78% bệnh nhân trong nhóm dùng escitalopram gặp ít nhất một biến cố bất lợi liên quan đến điều trị (adverse event  – AE), như rối loạn giấc ngủ, buồn nôn, mệt mỏi và đau đầu so với tỷ lệ 15,4% ở nhóm trị liệu MBSR.

BS Hoge cho biết: biến cố bất lợi phổ biến nhất trong nhóm thiền là lo lắng, điều này là “phản trực quan”, tuy nhiên, nó đại diện cho “sự lo lắng nhất thời”. “Người đang thiền định có những cảm xúc nảy sinh mà trước đây họ không chú ý đến. Điều này cho họ cơ hội để xử lý những cảm xúc đó”

BS Hoge cho biết thêm là: mệt mỏi là biến cố bất lợi phổ biến tiếp theo đối với những người thiền định, điều này là “có lý”, từ khi họ cất điện thoại và không bị kích thích.

Phương pháp MBSR đã được hướng dẫn trực tiếp đến người tham gia, điều này hạn chế phép ngoại suy đối với các ứng dụng hoặc chương trình chánh niệm được cung cấp qua internet. BS Hoge tin rằng các ứng dụng có thể sẽ kém hiệu quả hơn vì chúng không có yếu tố trực tiếp mặt đối mặt, người hướng dẫn sẽ sẵn sàng tư vấn hoặc những người tham gia đóng góp hỗ trợ nhóm. Nhưng bà ấy nói thêm: các lớp học trực tuyến có thể hoạt động nếu “trong cùng một lớp học”, và các thành phần của nó cũng được chuyển sang trực tuyến.

Phương pháp MBSR có sẵn ở tất cả các thành phố lớn của Hoa Kỳ, không cần yêu cầu bác sĩ trị liệu và có sẵn ngay bên ngoài chẳng hạn như tại các trung tâm yoga và một số nơi làm việc. BS Hoge cho biết bất kỳ ai cũng có thể học MBSR, mặc dù điều đó cần có thời gian và sự cam kết.

Một can thiệp đã được kiểm chứng với thời gian

Bình luận cho Tạp chí Y khoa Medscape, BS tâm thần Gregory Scott Brown, MD, giảng viên liên kết, trường Y Texas Dell, đồng thời là tác giả của cuốn “Tâm trí tự chữa lành: Thực hành năm bước cần thiết để vượt qua lo âu, trầm cảmvà phục hồi cuộc sống của bạn”, cho biết thêm: kết quả không có gì đáng ngạc nhiên vì chánh niệm, bao gồm tâm linh, hơi thở và thiền định, là một biện pháp can thiệp “đã được thử nghiệm theo thời gian và dựa trên bằng chứng”

“Tôi được khuyến khích bởi các nghiên cứu thực tế hiện đang được tiến hành và có nhiều bằng chứng ủng hộ các biện pháp can thiệp dựa trên chánh niệm này, vì vậy chúng có thể bắt đầu hướng đến các phương pháp trị liệu chăm sóc chuẩn”

Ông lưu ý rằng chánh niệm có thể tạo ra “những cải thiện lâu dài, bền vững” và bài tập kéo dài 45 phút hàng ngày tại nhà trong nghiên cứu “không phải là một cam kết lớn tốn nhiều thời gian khi bạn nói về những lợi ích mà bạn có thể thu được từ việc kết hợp thời gian đó”

Bởi vì hầu hết những người tham gia nghiên cứu là phụ nữ và “đàn ông cũng lo lắng”, Brown cho biết thêm: ông muốn thấy nghiên cứu này được nhân rộng thêm “với nhiều nhóm người tham gia đa dạng hơn”

Nguồn tham khảo: Pauline Anderson: Meditation Equal to First-Line Medication for Anxiety. , , November 11, 2022