Khoảng 5% -6% của bệnh nhân tâm thần phân liệt chết do t�?sát, khoảng 20% n�?lực t�?sát hơn một hoặc nhiều lần, và con s�?nhiều hơn nữa có ý tưởng t�?sát đáng k�? Hành vi t�?t�?là đôi khi đ�?đáp ứng với ảo giác mệnh lệnh buộc làm hại bản thân hoặc người khác. Nguy cơ t�?t�?vẫn còn cao so với toàn b�?tuổi th�?�?nam và n�? mặc dù nó có th�?đặc biệt cao đối với nam giới tr�?hơn khi có kèm theo lạm dụng chất. Các yếu t�?nguy cơ khác gồm có các triệu chứng trầm cảm hay cảm giác tuyệt vọng và b�?thất nghiệp, và các nguy cơ cao hơn, cũng có th�? trong giai đoạn sau một giai đoạn loạn thần hoặc xuất viện.

Hậu qu�?v�?mặt chức năng của tâm thần phân liệt

Tâm thần phân liệt có liên quan đến rối loạn chức năng xã hội và ngh�?nghiệp đáng k�? Việc học hành và duy trì việc làm thường xuyên b�?suy yếu do mất ý chí hoặc biểu hiện rối loạn khác, ngay c�?khi có k�?năng nhận thức đầy đ�?v�?các nhiệm v�?trong tầm tay. Hầu hết các cá nhân đang làm việc �?một mức đ�?thấp hơn so với cha m�?của h�? và phần lớn, đặc biệt là nam giới, không kết hôn hoặc có ít quan h�?xã hội bên ngoài gia đình của h�?

Chẩn đoán phân biệt

Trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực với biểu hiện loạn thần hoặc căng trương lực. S�?phân biệt giữa tâm thần phân liệt và trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực với biểu hiện loạn thần hoặc với căng trương lực ph�?thuộc vào mối quan h�?thời gian giữa các rối loạn khí sắc và loạn thần, và v�?mức đ�?nghiêm trọng của các triệu chứng trầm cảm hoặc hưng cảm. Nếu hoang tưởng hoặc ảo giác xảy ra hoàn toàn trong một giai đoạn trầm cảm ch�?yếu hoặc hưng cảm, thì chẩn đoán là rối loạn trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực có biểu hiện tâm thần.

Rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Một chẩn đoán rối loạn cảm xúc lưỡng cực đòi hỏi một giai đoạn trầm cảm điển hình hoặc hưng cảm xảy ra đồng thời với các triệu chứng giai đoạn toàn phát và các triệu chứng khí sắc có mặt trong phần lớn của tổng thời gian của các giai đoạn toàn phát.

Rối loạn dạng phân liệt và loạn thần cấp. Những rối loạn có thời gian ngắn hơn so với tâm thần phân liệt theo quy định trong Tiêu chí C, trong đó yêu cầu 6 tháng của các triệu chứng. Trong rối loạn dạng phân liệt, những xáo trộn hiện diện ít hơn 6 tháng, và trong rối loạn loạn thần cấp, các triệu chứng có mặt ít nhất 1 ngày nhưng ít hơn 1 tháng.

Rối loạn hoang tưởng. Rối loạn hoang tưởng có th�?được phân biệt với tâm thần phân liệt bởi s�?vắng mặt của các triệu chứng đặc trưng khác của tâm thần phân liệt (ví d�? hoang tưởng, ảo giác thính giác hoặc th�?giác nổi bật, lời nói vô t�?chức, hành vi hết sức vô t�?chức hoặc căng trương lực, các triệu chứng âm tính).

Rối loạn nhân cách dạng phân liệt. Rối loạn nhân cách dạng phân liệt có th�?được phân biệt với tâm thần phân liệt bởi các triệu chứng dưới ngưỡng có kết hợp với nét cá tính dai dẳng.

Rối loạn ám ảnh cưỡng ch�?và rối loạn dạng cơ th�?(dysmorphic). Bệnh nhân có rối loạn ám ảnh cưỡng ch�?và rối loạn rối loạn dạng cơ th�?có th�?biểu hiện kém hoặc thiếu minh mẫn, và những mối bận tâm có th�?đạt tới mức đ�?hoang tưởng. Nhưng những rối loạn này khác biệt với tâm thần phân liệt do s�?ám ảnh, s�?cưỡng bách, mối bận tâm nổi bật với v�?ngoài hoặc mùi cơ th�? tích tr�? hoặc hành vi cơ th�?tập trung lập đi lập lại của h�?

Rối loạn stress sau sang chấn. Rối loạn stress sau sang chấn có th�?bao gồm những đoạn hồi tưởng rằng có một chất gây ảo giác, và có th�?tăng cường cảnh giác tới mức đ�?hoang tưởng. Nhưng s�?kiện chấn thương tâm lý và đặc điểm triệu chứng đặc trưng liên quan đến việc hồi tưởng lại hoặc phản ứng với các s�?kiện là điều bắt buộc phải có đ�?thực hiện chẩn đoán.

Rối loạn ph�?t�?k�?hay rối loạn giao tiếp. Những rối loạn này cũng có th�?có những triệu chứng giống như một giai đoạn loạn thần nhưng được phân biệt bởi thiếu hụt tương ứng của h�?trong tương tác xã hội với những hành vi lặp đi lặp lại và b�?hạn ch�?và thiếu hụt nhận thức và thông tin liên lạc khác. Một cá nhân có rối loạn ph�?t�?k�?hay rối loạn giao tiếp phải có những triệu chứng đáp ứng đ�?tiêu chuẩn cho tâm thần phân liệt, với ảo giác hay hoang tưởng nổi bật trong ít nhất 1 tháng, đ�?được chẩn đoán là b�?tâm thần phân liệt như là một bệnh kèm theo.

Rối loạn tâm thần khác liên quan với một giai đoạn loạn thần. Việc chẩn đoán bệnh tâm thần phân liệt được thực hiện ch�?khi giai đoạn loạn thần liên tục và không liên quan đến tác dụng sinh lý của một chất hoặc một chứng bệnh khác. Bệnh nhân có một cơn mê sảng, rối loạn nhận thức thần kinh lớn hay nh�?có th�?biểu hiện các triệu chứng loạn thần, nhưng chúng lại có mối quan h�?thời gian đến s�?khởi đầu của những thay đổi v�?nhận thức phù hợp với những rối loạn. Bệnh nhân có rối loạn loạn thần do chất/ thuốc gây ra có th�?có các triệu chứng đặc trưng của Tiêu chí A v�?tâm thần phân liệt, nhưng rối loạn loạn thần do chất/thuốc gây ra thường có th�?được phân biệt bởi các mối quan h�?th�?t�?thời gian s�?dụng chất dẫn đến khởi phát và thuyên giảm của loạn thần khi không s�?dụng chất gây nghiện.

Bệnh kèm theo

Tần suất có bệnh kèm theo với các rối loạn liên quan đến chất là rất cao trong tâm thần phân liệt. Hơn một nửa s�?bệnh nhân tâm thần phân liệt có rối loạn s�?dụng thuốc lá và hút thuốc lá thường xuyên. Bệnh kèm với rối loạn lo âu càng được thừa nhận trong tâm thần phân liệt. T�?l�?rối loạn ám ảnh cưỡng ch�?và rối loạn hoảng loạn tăng cao �?những người tâm thần phân liệt so với dân s�?nói chung. Rối loạn nhân cách dạng phân liệt và hoang tưởng đôi khi có th�?xảy ra trước khi khởi phát tâm thần phân liệt.

Tuổi th�?b�?giảm �?những bệnh nhân tâm thần phân liệt vì điều kiện y t�?liên quan. Tăng cân, tiểu đường, hội chứng chuyển hóa, bệnh tim mạch và phổi là ph�?biến �?bệnh nhân tâm thần phân liệt hơn trong dân s�?nói chung. Ít tham gia vào các hành vi gi�?gìn sức khỏe (ví d�? tầm soát ung thư, tập th�?dục) làm tăng nguy cơ mắc bệnh mãn tính, nhưng các yếu t�?rối loạn khác, k�?c�?thuốc men, lối sống, hút thuốc lá, và ch�?đ�?ăn uống cũng có th�?đóng một vai trò quan trọng. Việc thiếu chia s�?v�?các rối loạn loạn thần và bệnh lý nội khoa có th�?giải thích một s�?bệnh lý đi kèm tâm thần phân liệt.

Rối loạn cảm xúc phân liệt

tiêu chuẩn chẩn đoán

A. Một khoảng thời gian không b�?gián đoạn của bệnh trong đó có một đoạn khí sắc nổi bật (trầm cảm ch�?yếu hoặc hưng cảm) đồng thời với Tiêu chí A của tâm thần phân liệt.

Lưu ý: Các giai đoạn trầm cảm ch�?yếu phải bao gồm Tiêu chí A1: khí sắc trầm cảm.

B. Hoang tưởng hoặc ảo giác trong hơn 2 tuần với s�?vắng mặt của một giai đoạn khí sắc nổi bật (trầm cảm hoặc hưng cảm) trong suốt thời gian kéo dài của bệnh.

C. Các triệu chứng có th�?đáp ứng các tiêu chí cho một đoạn khí sắc nổi bật phải hiện diện trong một phần đáng k�?của toàn b�?thời gian toàn phát và di chứng của bệnh.

D. S�?rối loạn không phải là do tác động của một chất nào đó (ví d�? một loại chất gây nghiện, một loại thuốc) hoặc bệnh lý khác.

Xác định:

295,70 (F25.0) Th�?lưỡng cực: phân nhóm này được áp dụng nếu một giai đoạn hưng cảm là một phần của biểu hiện. Giai đoạn trầm cảm ch�?yếu cũng có th�?xảy ra.

295,70 (F25.1) Th�?trầm cảm: phân nhóm này được áp dụng nếu ch�?có giai đoạn trầm cảm ch�?yếu là một phần của biểu hiện.

Ghi rõ nếu:

Với căng trương lực (tham khảo các tiêu chí cho căng trương lực kết hợp với một rối loạn tâm thần, pp. 119-120, cho định nghĩa).

Mã hóa lưu ý: S�?dụng thêm Mã 293,89 (F06.1) căng trương lực kết hợp với rối loạn phân liệt đ�?ch�?ra s�?hiện diện của các căng trương lực kèm theo.

Ghi rõ nếu:

Các chẩn đoán sau ch�?được s�?dụng sau thời gian 1 năm có các rối loạn và nếu chúng không mâu thuẫn với các tiêu chuẩn với tiến trình chẩn đoán.

Giai đoạn đầu, hiện ở giai đoạn cấp tính: Biểu hiện đầu tiên của rối loạn đáp ứng đúng với tiêu chuẩn chẩn đoán v�?triệu chứng và thời gian. Một giai đoạn cấp là một khoảng thời gian trong đó các tiêu chí triệu chứng được đáp ứng.

Giai đoạn đầu, hiện thuyên giảm một phần: thuyên giảm một phần là một khoảng thời gian mà s�?cải thiện sau một giai đoạn trước đó được duy trì và trong đó các tiêu chí xác định các rối loạn được đáp ứng một phần.

Giai đoạn đầu, hiện thuyên giảm hoàn toàn: Thuyên giảm hoàn toàn là một khoảng thời gian sau một giai đoạn trước đó, trong thời gian này không có biểu hiện triệu chứng rối loạn c�?th�?nào.

Nhiều giai đoạn hiện ở giai đoạn cấp: Nhiều giai đoạn có th�?được xác định sau khi có ít nhất hai giai đoạn (ví d�? sau khi một giai đoạn đầu tiên, có một giai đoạn thuyên giảm và tối thiểu một giai đoạn tái phát).

Nhiều giai đoạn hiện đang phục hồi một phần.

Nhiều giai đoạn hiện đang thuyên giảm hoàn toàn

Không biệt định

Xác định mức đ�?nghiêm trọng hiện nay:

Mức đ�?nghiêm trọng được đánh giá bởi một đánh giá định lượng của các triệu chứng chính của rối loạn tâm thần, bao gồm hoang, ảo giác, lời nói vô t�?chức, hành vi tâm lý bất thường, và các triệu chứng âm tính. Mỗi triệu chứng có th�?được đánh giá cho mức đ�?nghiêm trọng như hiện nay (nặng nhất trong 7 ngày qua) trên thang điểm 5, t�?0 (không có) đến 4 (hiện tại và nặng). (Xem Clinician-Rated Dimensions of Psychosis Symptom Severity trong chương “Các biện pháp đánh giá.”)

Lưu ý: Chẩn đoán rối loạn phân liệt có th�?được thực hiện mà không s�?dụng bảng xác định mức đ�?nghiêm trọng này.

Lưu ý: Đ�?biết thêm thông tin v�?Tiến triển của bệnh (các yếu t�?liên quan đến tuổi). Các yếu t�?nguy cơ và tiên lượng (yếu t�?nguy cơ v�?môi trường), Văn hóa-liên quan vấn đ�?chẩn đoán, và giới tính liên quan đến vấn đ�?chẩn đoán, xem các phần tương ứng trong tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực I và II, và rối loạn trầm cảm ch�?yếu trong các chương tương ứng.

Các tính năng chẩn đoán

Việc chẩn đoán rối loạn cảm xúc phân liệt là dựa trên đánh giá v�?một thời gian liên tục của bệnh trong đó các cá nhân tiếp tục hiển th�?các triệu chứng toàn phát hoặc di chứng của bệnh tâm thần. Việc chẩn đoán thường, nhưng không nhất thiết, được thực hiện trong khoảng thời gian của bệnh tâm thần. Tại một s�?thời gian trong k�? Tiêu chí A cho tâm thần phân liệt đã được đáp ứng. Tiêu chuẩn B (rối loạn chức năng xã hội) và F (loại tr�?các rối loạn ph�?t�?k�?hay rối loạn giao tiếp khác khởi phát �?tr�?em) cho tâm thần phân liệt không cần phải được đáp ứng. Ngoài việc đáp ứng tiêu chí A cho tâm thần phân liệt, có một giai đoạn khí sắc nổi bật (trầm cảm ch�?yếu hoặc hưng cảm) (Tiêu chí A cho rối loạn cảm xúc phân liệt). Bởi vì mất hứng thú hoặc mất niềm vui là ph�?biến trong tâm thần phân liệt, đ�?đáp ứng Tiêu chí A cho rối loạn cảm xúc phân liệt, các giai đoạn trầm cảm ch�?yếu phải có tâm trạng chán nản ph�?biến (tức là, s�?hiện diện của suy giảm hứng thú rõ rệt hoặc niềm vui là không đ�?. Các cơn trầm cảm hoặc hưng cảm được th�?hiện trong phần lớn các tổng thời gian của bệnh (tức là, sau khi Tiêu chí A đã được đáp ứng) (Tiêu chí C cho rối loạn cảm xúc phân liệt). Đ�?phân biệt rối loạn cảm xúc phân liệt với một chứng rối loạn trầm cảm hoặc lưỡng cực với biểu hiện loạn thần, hoang tưởng hoặc ảo giác phải hiện diện ít nhất 2 tuần không có một giai đoạn khí sắc nổi bật (trầm cảm hoặc hưng cảm) tại một s�?điểm trong suốt thời gian mắc bệnh (Tiêu chí B cho rối loạn cảm xúc phân liệt). Các triệu chứng không phải là do tác động của một chất hoặc một chứng bệnh khác (Tiêu chí D cho rối loạn cảm xúc phân liệt).

Tiêu chí C cho rối loạn cảm xúc phân liệt xác định rằng các triệu chứng khí sắc đáp ứng tiêu chí của một giai đoạn khí sắc nổi bật phải có mặt cho phần lớn các tổng thời gian của giai đoạn toàn phát và di chứng của bệnh. Tiêu chí C đòi hỏi phải đánh giá các triệu chứng khí sắc cho toàn b�?tiến trình của một cơn bệnh loạn thần, mà khác với các tiêu chí trong DSM-IV, ch�?yêu cầu đánh giá v�?giai đoạn hiện nay của bệnh. Nếu các triệu chứng khí sắc được th�?hiện ch�?trong một thời gian tương đối ngắn, phải chẩn đoán là tâm thần phân liệt, ch�?không phải là rối loạn cảm xúc phân liệt. Khi quyết định biểu hiện của một cá nhân đáp ứng Tiêu chí C, các bác sĩ lâm sàng nên xem lại tổng thời gian b�?bệnh loạn thần (các triệu chứng tức là, c�?toàn phát và di chứng) và xác định khi các triệu chứng khí sắc đáng k�?(không cần điều tr�?hoặc cần điều tr�?bằng thuốc chống trầm cảm và / hoặc thuốc ổn định khí sắc) đi kèm với các triệu chứng loạn thần. Việc xác định này đòi hỏi phải có đầy đ�?thông tin v�?bệnh s�?và đánh giá lâm sàng. Ví d�? một cá nhân với một bệnh s�?4 năm có các triệu chứng toàn phát và di chứng của tâm thần phân liệt phát triển giai đoạn trầm cảm và hưng cảm mà tổng cộng không chiếm nhiều hơn 1 năm trong bệnhh s�?4 năm của bệnh loạn thần. phần biểu hiện này s�?không đáp ứng tiêu chí C.

Ngoài năm lĩnh vực vùng triệu chứng được xác định trong các tiêu chuẩn chẩn đoán, đánh giá nhận thức, trầm cảm, và các vùng triệu chứng hưng cảm là rất quan trọng đ�?làm cho s�?phân biệt quan trọng giữa ph�?khác nhau và tâm thần phân liệt rối loạn loạn thần khác.

Các tính năng liên quan h�?tr�?chẩn đoán

Chức năng ngh�?nghiệp thường b�?suy giảm, nhưng đây không phải là một tiêu chí xác định (trái ngược với tâm thần phân liệt). Hạn ch�?tiếp xúc xã hội và những khó khăn với việc t�?chăm sóc được kết hợp với rối loạn cảm xúc phân liệt, nhưng các triệu chứng âm tính có th�?ít nghiêm trọng và ít kéo dài hơn so với triệu chứng được thấy �?bệnh nhân tâm thần phân liệt. Anosognosia (tức là, hiểu biết nghèo) cũng thường gặp trong rối loạn cảm xúc phân liệt, nhưng thâm hụt trong hiểu biết có th�?ít nghiêm trọng và ít ph�?biến hơn so với trong tâm thần phân liệt. Cá nhân có rối loạn cảm xúc phân liệt có th�?tăng nguy cơ phát triển những cơn trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực muộn nếu các triệu chứng khí sắc vẫn tiếp tục sau khi thuyên giảm các triệu chứng đáp ứng Tiêu chí A cho tâm thần phân liệt. Có th�?có liên quan đến các rối loạn do rượu và chất khác có liên quan.

Không có xét nghiệm hoặc các biện pháp sinh học có th�?h�?tr�?trong việc đưa ra các chẩn đoán rối loạn cảm xúc phân liệt. Cho dù rối loạn cảm xúc phân liệt khác với tâm thần phân liệt liên quan đến các tính năng liên quan như cấu trúc hoặc chức năng não bất thường, thiếu hụt nhận thức, hoặc các yếu t�?nguy cơ di truyền là không rõ ràng.

Mức đ�?ph�?biến

Rối loạn cảm xúc phân liệt có mức đ�?ph�?biến bằng khoảng một phần ba so với tâm thần phân liệt. T�?l�?suốt đời của rối loạn cảm xúc phân liệt được ước tính là 0,3%. T�?l�?mắc rối loạn cảm xúc phân liệt �?ph�?n�?cao hơn so với nam giới, ch�?yếu là do s�?gia tăng của các loại trầm cảm �?n�?giới.

Tiến triển

Đ�?tuổi thường gặp lúc khởi phát của rối loạn cảm xúc phân liệt là tuổi trưởng thành sớm, mặc dù khởi phát có th�?xảy ra bất c�?tuổi nào t�?thời niên thiếu đến sau này trong cuộc sống. Một s�?lượng đáng k�?của các cá nhân ban đầu được chẩn đoán b�?một chứng bệnh loạn thần khác s�?nhận được chẩn đoán rối loạn cảm xúc phân liệt sau khi mô hình của các giai đoạn khí sắc đã tr�?nên rõ ràng hơn. Với tiêu chí C của chẩn đoán hiện nay, ước mong rằng việc chẩn đoán cho một s�?cá nhân s�?chuyển đổi t�?rối loạn cảm xúc phân liệt đến rối loạn khác khi triệu chứng khí sắc tr�?nên ít nổi bật. Tiên lượng cho rối loạn cảm xúc phân liệt có phần tốt hơn so với tiên lượng của tâm thần phân liệt, nhưng tồi t�?hơn so với tiên lượng của các rối loạn khí sắc.

Rối loạn cảm xúc phân liệt có th�?xảy ra trong một loạt các mô hình thời gian. Sau đây là một mô hình điển hình: Một cá nhân có th�?tuyên b�?là mình b�?ảo giác thính giác và hoang tưởng b�?hại 2 tháng trước khi khởi phát một giai đoạn trầm cảm ch�?yếu nổi bật. Các triệu chứng loạn thần và toàn b�?giai đoạn trầm cảm ch�?yếu xuất hiện sau đó 3 tháng. Sau đó, bệnh nhân hồi phục hoàn toàn khỏi giai đoạn trầm cảm ch�?yếu, nhưng các triệu chứng loạn thần kéo dài một tháng trước khi chúng cũng biến mất. Trong giai đoạn này của bệnh, các triệu chứng của cá nhân đồng thời đáp ứng các tiêu chí cho một giai đoạn trầm cảm ch�?yếu và Tiêu chí A cho tâm thần phân liệt, và trong thời gian này bệnh, ảo giác thính giác và hoang tưởng đã có mặt c�?trước và sau giai đoạn trầm cảm. Tổng thời gian bệnh kéo dài khoảng 6 tháng, với các triệu chứng loạn thần có mặt đơn độc trong 2 tháng đầu, c�?trầm cảm và các triệu chứng loạn thần hiện diện trong 3 tháng tiếp theo, và các triệu chứng loạn thần có mặt đơn độc trong tháng cuối cùng. Trong trường hợp này, thời gian của giai đoạn trầm cảm không phải là ngắn so với tổng thời gian của các rối loạn loạn thần kinh, và do đó biểu hiện đ�?điều kiện đ�?chẩn đoán rối loạn cảm xúc phân liệt.

Các biểu hiện của triệu chứng loạn thần theo tuổi đời là rất thay đổi. Các triệu chứng trầm cảm hoặc hưng cảm có th�?xảy ra trước khi khởi phát loạn thần, trong các giai đoạn loạn thần cấp, trong thời gian di chứng, và sau khi hết loạn thần. Ví d�? một cá nhân có th�?có các triệu chứng khí sắc nổi bật trong giai đoạn báo trước của tâm thần phân liệt. Mô hình này là không nhất thiết ch�?dành cho rối loạn cảm xúc phân liệt, khi nó s�?đồng thời cùng xảy ra với các triệu chứng loạn thần và khí sắc thì nó mới được chẩn đoán. Đối với một cá nhân có các triệu chứng đáp ứng rõ ràng các tiêu chuẩn cho chứng rối loạn cảm xúc phân liệt nhưng tiếp tục theo dõi ch�?còn thấy các di chứng của triệu chứng của loạn thần (chẳng hạn như rối loạn tâm thần dưới ngưỡng và / hoặc các triệu chứng âm tính nổi bật), các chẩn đoán có th�?được chuyển thành tâm thần phân liệt, khi tổng t�?l�?bệnh loạn thần so với các triệu chứng khí sắc tr�?nên nổi bật hơn. Rối loạn cảm xúc phân liệt, th�?lưỡng cực, có th�?là ph�?biến hơn �?những người tr�? trong khi rối loạn cảm xúc phân liệt, th�?trầm cảm, có th�?ph�?biến hơn �?người lớn tuổi.

Các yếu t�?nguy cơ và tiên lượng

Di truyền và sinh lý. Giữa các cá nhân với tâm thần phân liệt, có th�?có tăng nguy cơ rối loạn cảm xúc phân liệt �?người thân cấp đ�?1. Nguy cơ rối loạn cảm xúc phân liệt có th�?được tăng lên trong s�?những cá nhân có một người thân cấp đ�?1 mắc bệnh tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực, hoặc rối loạn cảm xúc phân liệt.

Văn hóa-liên quan vấn đ�?chẩn đoán

Yếu t�?văn hóa và kinh t�?xã hội phải được xem xét, đặc biệt là khi bệnh nhân và các bác sĩ lâm sàng không cùng chung nền văn hóa và kinh t�? Ý tưởng có v�?như là hoang tưởng trong một nền văn hóa (ví d�? phù thu�? có th�?là bình thường trong một nền văn hóa khác. Ngoài ra còn có một s�?bằng chứng trong y văn cho thấy có các chẩn đoán quá mức của tâm thần phân liệt so với rối loạn cảm xúc phân liệt trong quần th�?người M�?gốc châu Phi và Tây Ban Nha, vì vậy cần phải cẩn thận đ�?đảm bảo một đánh giá thích hợp v�?mặt văn hóa, bao gồm c�?các triệu chứng loạn thần và cảm xúc.

Nguy cơ t�?sát

Nguy cơ t�?sát suốt đời của tâm thần phân liệt và rối loạn cảm xúc phân liệt là 5%, và s�?hiện diện của các triệu chứng trầm cảm có mối tương quan với tăng nguy cơ t�?sát. Có bằng chứng cho thấy t�?l�?t�?sát cao trong các quần th�?Bắc M�?hơn �?châu Âu, Đông Âu, Nam M�? và quần th�?Ấn Đ�?của các bệnh nhân tâm thần phân liệt hoặc rối loạn cảm xúc phân liệt.

Hậu qu�?chức năng của rối loạn cảm xúc phân liệt

Rối loạn cảm xúc phân liệt có liên quan đến rối loạn chức năng xã hội và ngh�?nghiệp, nhưng rối loạn chức năng không phải là một tiêu chuẩn chẩn đoán (vì đó là của tâm thần phân liệt), và có khác biệt đáng k�?giữa các cá nhân được chẩn đoán mắc chứng rối loạn cảm xúc phân liệt.

Chẩn đoán phân biệt

Rối loạn tâm thần và các tình trạng y t�?khác. Một loạt các tình trạng tâm thần và y t�?có th�?biểu hiện với các triệu chứng loạn thần và khí sắc mà phải được xem xét trong chẩn đoán phân biệt với rối loạn cảm xúc phân liệt. Chúng bao gồm các rối loạn loạn thần do những bệnh khác; mê sảng; rối loạn nhận thức thần kinh toàn th�? chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần hoặc rối loạn nhận thức thần kinh; rối loạn lưỡng cực với biểu hiện loạn thần; trầm cảm ch�?yếu với biểu hiện loạn thần; rối loạn trầm cảm hay lưỡng cực với các tính năng căng trương lực; kiểu phân liệt, nhân cách phân liệt, hoặc rối loạn nhân cách hoang tưởng; rối loạn loạn thần ngắn; rối loạn dạng phân liệt; tâm thần phân liệt; rối loạn hoang tưởng; và ph�?tâm thần phân liệt biệt định và không biệt định khác và các rối loạn loạn thần khác. Tình trạng y t�?và chất s�?dụng có th�?biểu hiện một biến chứng loạn thần và các triệu chứng khí sắc, do vậy cần phải được loại tr�?rối loạn loạn thần do những tình trạng y t�?khác. Phân biệt rối loạn cảm xúc phân liệt với tâm thần phân liệt và rối loạn trầm cảm và lưỡng cực với biểu hiện loạn thần thường rất khó. Tiêu chí C được thiết k�?đ�?tách biệt rối loạn cảm xúc phân liệt và tâm thần phân liệt, và tiêu chí B được thiết k�?đ�?phân biệt rối loạn cảm xúc phân liệt với rối loạn trầm cảm hoặc lưỡng cực kèm biểu hiện loạn thần. C�?th�?hơn, rối loạn cảm xúc phân liệt có th�?được phân biệt với một rối loạn trầm cảm hoặc lưỡng cực với biểu hiện loạn thần do s�?hiện diện của hoang tưởng nổi bật và / hoặc ảo giác trong ít nhất 2 tuần trong s�?vắng mặt của một giai đoạn khí sắc nổi bật. Ngược lại, trong trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực với biểu hiện loạn thần, các biểu hiện loạn thần ch�?yếu xảy ra trong giai đoạn khí sắc. Bởi vì t�?l�?tương đối của triệu chứng khí sắc và các triệu chứng loạn thần có th�?thay đổi theo thời gian, việc chẩn đoán thích hợp có th�?thay đổi và tr�?thành rối loạn cảm xúc phân liệt (ví d�? một chẩn đoán rối loạn cảm xúc phân liệt cho một giai đoạn trầm cảm ch�?yếu nghiêm trọng và nổi bật kéo dài 3 tháng trong 6 tháng đầu tiên của một bệnh loạn thần dai dẳng s�?được thay đổi thành tâm thần phân liệt nếu các triệu chứng loạn thần toàn phát hoặc di chứng loạn thần nổi bật vẫn tồn tại trong nhiều năm mà không có một s�?tái phát của một giai đoạn khí sắc nào).

Rối loạn tâm thần do những bệnh khác. Tình trạng y t�?khác và s�?dụng chất có th�?gây biến chứng rối loạn loạn thần và các triệu chứng khí sắc và do đó loạn thần kinh do những tình trạng y t�?khác cần phải được loại tr�?

Các rối loạn Tâm thần phân liệt, lưỡng cực, và trầm cảm. Phân biệt Rối loạn cảm xúc phân liệt với tâm thần phân liệt và các rối loạn trầm cảm và lưỡng cực với biểu hiện loạn thần thường rất khó. Tiêu chí C được thiết k�?đ�?tách rối loạn cảm xúc phân liệt tâm thần phân liệt, và tiêu chí B được thiết k�?đ�?phân biệt rối loạn cảm xúc phân liệt một chứng rối loạn trầm cảm hoặc lưỡng cực kèm biểu hiện loạn thần. C�?th�?hơn, rối loạn cảm xúc phân liệt có th�?được phân biệt với một rối loạn trầm cảm hoặc lưỡng cực với biểu hiện loạn thần dựa vào s�?hiện diện của hoang tưởng nổi bật và / hoặc ảo giác trong ít nhất 2 tuần trong s�?vắng mặt của một giai đoạn khí sắc ch�?yếu. Ngược lại, trong trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực với biểu hiện loạn thần, các biểu hiện loạn thần ch�?yếu xảy ra trong giai đoạn khí sắc. Bởi vì t�?l�?tương đối của triệu chứng khí sắc với các triệu chứng loạn thần có th�?thay đổi theo thời gian, việc chẩn đoán thích hợp có th�?thay đổi và thành rối loạn cảm xúc phân liệt. (Ví d�? một chẩn đoán rối loạn cảm xúc phân liệt cho một giai đoạn trầm cảm ch�?yếu nghiêm trọng và nổi bật kéo dài 3 tháng trong 6 tháng đầu tiên của một căn bệnh loạn thần kinh mãn tính s�?được thay đổi thành tâm thần phân liệt nếu các triệu chứng loạn thần toàn phát hoặc di chứng nổi bật vẫn tồn tại trong nhiều năm mà không tái phát một giai đoạn khí sắc khác.)

Bệnh kèm

Nhiều cá nhân được chẩn đoán mắc chứng rối loạn phân liệt cũng được chẩn đoán b�?rối loạn tâm thần khác, đặc biệt là rối loạn s�?dụng chất và rối loạn lo âu. Tương t�? t�?l�?mắc các bệnh nội khoa khác cũng tăng lên trên mức cơ bản của dân s�?chung và dẫn đến giảm tuổi th�?

Rối loạn loạn thần do Chất / Thuốc

Tiêu chuẩn chẩn đoán

A. S�?hiện diện của một hoặc c�?hai triệu chứng sau đây:

1. Hoang tưởng.

2. Ảo giác.

B. Có bằng chứng t�?bệnh s�? khám lâm sàng hoặc xét nghiệm phát hiện c�?hai triệu chứng (1) và (2):

1. Các triệu chứng trong Tiêu chí A được phát triển trong hoặc ngay sau khi say thuốc hay rút hoặc sau khi tiếp xúc với một loại thuốc.

2. Các chất liên quan / thuốc có kh�?năng sản xuất các triệu chứng trong Tiêu chí A.

C. S�?rối loạn không được giải thích tốt hơn bởi một rối loạn loạn thần mà không mà chất / thuốc gây ra. Bằng chứng của một rối loạn loạn thần  độc lập có th�?bao gồm những điều sau đây:

Các triệu chứng đã có trước khi bắt đầu s�?dụng chất / thuốc; các triệu chứng kéo dài trong một thời gian đ�?dài (ví d�? khoảng 1 tháng) sau khi chấm dứt s�?cai thuốc cấp hoặc nhiễm độc nặng: hoặc có bằng chứng khác của một rối loạn loạn thần độc lập không do chất/thuốc (ví d�? một tiền s�?có tái diễn những giai đoạn bệnh không liên quan đến chất / thuốc).

D. S�?rối loạn không xảy ra hoàn toàn trong quá trình của một cơn mê sảng.

E. Các rối loạn gây đau kh�?có ý nghĩa lâm sàng hoặc suy giảm trong lĩnh vực xã hội, ngh�?nghiệp hoặc lĩnh vực chức năng quan trọng khác.

Lưu ý: Chẩn đoán này ch�?được thực hiện đ�?thay th�?một chẩn đoán nhiễm độc chất hay cai chất rút khi các triệu chứng trong Tiêu chí A chiếm ưu th�?trong các hình ảnh lâm sàng và khi chúng đ�?nghiêm trọng đ�?cần được chú ý v�?lâm sàng.

Mã hóa lưu ý: Các mã ICD-9-CM và ICD-10-CM cho [chất c�?th�?/ thuốc] – gây ra các rối loạn loạn thần được th�?hiện trong bảng dưới đây. Lưu ý rằng mã ICD-10 CM ph�?thuộc vào việc có hay không có một rối loạn s�?dụng chất kèm theo hiện diện trong cùng một loại chất. Nếu một rối loạn s�?dụng chất nh�?được kèm theo với các chất gây nghiện gây ra rối loạn loạn thần, ký t�?�?v�?trí th�?4 là “1 và các bác sĩ lâm sàng nên ghi lại “rối loạn s�?dụng [chất] nh�?#8221; trước khi rối loạn loạn thần do chất gây ra (ví d�?”rối loạn nh�?do s�?dụng cocaine với rối loạn loạn thần cocaine gây ra”). Nếu một rối loạn trung bình hoặc nặng do s�?dụng chất kèm theo với các rối loạn loạn thần chất gây ra, ký t�?�?v�?trí th�?4 là “2”, và các bác sĩ lâm sàng nên ghi “rối loạn vừa do s�?dụng [chất]” hay ” rối loạn nặng do s�?dụng [chất]” tùy thuộc vào mức đ�?nghiêm trọng của rối loạn s�?dụng chất kèm theo. Nếu không có rối loạn s�?dụng chất kèm theo (ví d�? sau một lần s�?dụng chất nặng), sau đó các ký t�?v�?trí th�?4 là “9”, và các bác sĩ lâm sàng nên ghi lại ch�?có rối loạn loạn thần do chất gây ra.

Ghi rõ nếu (Xem Bảng 1 trong chương “Rối loạn liên quan đến chất và nghiện chất” cho chẩn đoán kết hợp với loại chất):

Với khởi phát trong lúc nhiễm độc: Nếu các tiêu chí đáp ứng với nhiễm độc với chất và các triệu chứng phát triển trong lúc có nhiễm độc.

Với khởi phát trong quá trình cai: Nếu các tiêu chí đáp ứng với cai chất và các triệu chứng tiến triển trong lúc, hoặc không lâu sau một hội chứng cai.

Ch�?rõ mức đ�?nghiêm trọng hiện tại:

Mức đ�?nghiêm trọng được đánh giá bởi một đánh giá định lượng của các triệu chứng chính của loạn thần, bao gồm hoang tưởng, ảo giác, hành vi tâm lý bất thường, và các triệu chứng âm tính. Mỗi triệu chứng có th�?được đánh giá theo mức đ�?nghiêm trọng hiện tại (nặng nhất trong 7 ngày qua) trên thang điểm 5: t�?0 (không có) đến 4 (hiện tại và nặng). (Xem Clinician-Rated Dimensions of Psychosis Symptom Severity trong chương “Các biện pháp đánh giá.”)

Lưu ý: Chẩn đoán chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần có th�?được thực hiện mà không s�?dụng bản xác định mức đ�?nghiêm trọng này.

Quy trình ghi chép

ICD-9-CM. Tên của chất /thuốc gây ra rối loạn loạn thần bắt đầu với chất c�?th�?(ví d�? cocaine, dexamethasone) được coi là gây ra những hoang tưởng hoặc ảo giác. Các mã chẩn đoán được chọn t�?bảng bao gồm b�?tiêu chí, được dựa trên nhóm thuốc. Đối với các chất mà không phù hợp với bất k�?nhóm nào (ví d�? dexamethasone), mã cho “chất khác�?nên được s�?dụng, và trong trường hợp một chất được đánh giá là một yếu t�?bệnh nguyên nhưng không biết rõ nhóm c�?th�?của chất đó, có th�?ghi là “chất chưa rõ”.

Tên của rối loạn được kèm theo bởi các đặc điểm lúc khởi phát (tức là, khởi phát trong lúc nhiễm độc, khởi phát trong quá trình cai). Không giống như các quy trình ghi chép trong ICD-IO-CM, trong đó kết hợp rối loạn do chất gây ra và rối loạn s�?dụng chất thành một mã duy nhất, với ICD-9-CM một mã chẩn đoán riêng biệt được đưa ra cho các rối loạn s�?dụng chất. Ví d�? trong trường hợp hoang tưởng xảy ra lúc nhiễm độc �?một người đàn ông b�?rối loạn s�?dụng cocaine nặng, chẩn đoán là 292,9 cocaine gây ra rối loạn loạn thần, với s�?khởi phát trong quá trình nhiễm độc. Một chẩn đoán thêm 304,20 rối loạn s�?dụng cocaine nặng cũng được đưa ra. Khi có nhiều hơn một chất được đánh giá là đóng một vai trò quan trọng trong s�?phát triển của các triệu chứng loạn thần, mỗi chất nên được liệt kê một cách riêng biệt (ví d�?như, 292,9 cần sa gây ra rối loạn tâm thần với s�?khởi phát trong lúc nhiễm độc, rối loạn s�?dụng cần sa nặng; 292,9 rối loạn loạn thần do phencyclidine gây ra , với s�?khởi phát trong lúc nhiễm độc, với rối loạn s�?dụng phencyclidine nh�?.

ICD-10-CM. Tên của chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần bắt đầu với chất c�?th�?(ví d�? cocaine, dexamethasone) được coi là gây ra những hoang tưởng hoặc ảo giác. Các mã chẩn đoán được lựa chọn t�?các b�?tiêu chuẩn, dựa trên các nhóm thuốc và s�?hiện diện hay vắng mặt của một rối loạn s�?dụng chất kèm theo. Đối với các chất không phù hợp với bất k�?nhóm nào (ví d�? dexamethasone), mã cho “chất khác” không có s�?dụng chất kèm theo nên được s�?dụng; và trong những trường hợp trong đó một chất được đánh giá là một yếu t�?bệnh nguyên nhưng nhóm c�?th�?của chất chưa được biết, thì xếp loại “chất không rõ” và không có s�?dụng chất kèm theo.

Khi ghi tên của các rối loạn, rối loạn kèm theo s�?dụng chất gây nghiện (nếu có) được liệt kê đầu tiên, tiếp theo là ch�?“có”, theo sau là tên của các rối loạn loạn thần do chất gây ra, tiếp theo là các đặc điểm của s�?khởi phát (tức là, khởi phát trong lúc nhiễm độc, khởi phát trong quá trình cai). Ví d�? trong trường hợp hoang tưởng xảy ra lúc nhiễm độc �?một người đàn ông b�?rối loạn s�?dụng cocaine nặng, chẩn đoán là F14.259 rối loạn s�?dụng cocaine nặng có rối loạn loạn thần cocaine do gây ra, với s�?khởi phát trong lúc nhiễm độc. Một chẩn đoán riêng biệt của rối loạn s�?dụng cocaine nặng kèm theo là không được. Nếu các chất gây nghiện gây ra rối loạn loạn thần xảy ra mà không có một rối loạn kèm theo s�?dụng chất gây nghiện (ví d�? sau một lần s�?dụng nhiều chất), thì không có rối loạn s�?dụng chất đi kèm được ghi nhận (ví d�? F16.959 phencyclidine gây ra rối loạn loạn thần, với s�?khởi phát lúc nhiễm độc). Khi có nhiều hơn một chất được đánh giá là đóng một vai trò quan trọng trong s�?phát triển của các triệu chứng loạn thần, mỗi loại nên được liệt kê một cách riêng biệt (ví d�?như, F12.259 rối loạn s�?dụng cần sa nặng có rối loạn loạn thần do cần sa gây ra, với s�?khởi đầu trong lúc nhiễm độc; F16.159 rối loạn do s�?dụng phencyclidine nh�?với rối loạn loạn thần do phencyclidine gây ra, với s�?khởi phát lúc nhiễm độc).

Các Đặc Điểm chẩn đoán

Các đặc điểm thiết yếu của rối loạn loạn thần do chất / thuốc gây ra là những hoang tưởng nổi bật và / hoặc ảo giác (Tiêu chí A) được đánh giá là do tác dụng sinh lý của một chất / thuốc (ví d�? một loại chất gây nghiện, một loại thuốc, hoặc một tiếp xúc với độc t�? (Tiêu chí B). Ảo giác thật s�?của cá nhân do chất / thuốc gây ra không được bao gồm �?đây và thay vào đó s�?được chẩn đoán là ng�?độc chất hoặc cai chất với s�?xác định kèm theo “với rối loạn tri giác” (áp dụng cho cai rượu; ng�?độc cần sa; thuốc an thần, thuốc ng�? hoặc ngưng thuốc giải lo âu và ng�?độc chất kích thích).

Một chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần được phân biệt với một chứng rối loạn loạn thần cơ bản bằng cách xem xét s�?khởi đầu, tất nhiên, và các yếu t�?khác. Đối với nghiện chất, thì phải có bằng chứng t�?bệnh s�? khám lâm sàng, hoặc xét nghiệm phát hiện s�?dụng chất, ng�?độc, hoặc cai thuốc. Rối loạn loạn thần do chất / thuốc gây ra phát sinh trong hoặc ngay sau khi tiếp xúc với một loại thuốc hoặc sau khi ng�?độc hay ngưng thuốc nhưng có th�?kéo dài vài tuần, trong khi các rối loạn loạn thần cơ bản có th�?có trước khi bắt đầu s�?dụng chất / thuốc hoặc có th�?xảy ra trong thời gian kiêng khem duy trì. Khi bắt đầu, các triệu chứng tâm thần vẫn có th�?tiếp tục miễn là việc s�?dụng chất / thuốc vẫn tiếp tục. Xem xét khác là s�?hiện diện của các đặc điểm không điển hình của một rối loạn loạn thần cơ bản (ví d�? tuổi tác không điển hình lúc khởi phát hoặc tiến triển).

Ví d�? việc mới xuất hiện hoang tưởng �?một người trên 35 tuổi mà không có một bệnh s�?nổi bật của một rối loạn loạn thần cơ bản s�?nghĩ đến kh�?năng của một rối loạn loạn thần do chất / thuốc gây ra. Ngay c�?một tiền s�?trước đó của một rối loạn loạn thần cơ bản cũng không loại tr�?kh�?năng rối loạn loạn thần do một chất / thuốc gây ra. Ngược lại, các yếu t�?đó cho thấy rằng các triệu chứng loạn thần được qui kết tốt hơn cho một rối loạn loạn thần cơ bản bao gồm s�?kéo dài của các triệu chứng loạn thần trong một thời gian đáng k�?(ví d�? một tháng hoặc hơn) sau khi kết thúc ng�?độc chất hay cai chất cấp tính hoặc sau khi ngừng s�?dụng thuốc; hoặc có tiền s�?rối loạn loạn thần cơ bản tái diễn trước đây. Các nguyên nhân khác có triệu chứng loạn thần phải được xem xét ngay c�?trong một cá nhân với ng�?độc hay ngưng thuốc, bởi vì vấn đ�?s�?dụng chất không phải là hiếm �?những người b�?rối loạn loạn thần không do chất / thuốc gây ra.

Ngoài bốn lĩnh vực vùng triệu chứng được xác định trong các tiêu chuẩn chẩn đoán, đánh giá nhận thức, trầm cảm, và các lĩnh vực triệu chứng hưng cảm là rất quan trọng đ�?làm cho s�?phân biệt quan trọng giữa ph�?tâm thần phân liệt và các rối loạn loạn thần khác.

Các Đặc Điểm liên quan h�?tr�?chẩn đoán

Rối loạn loạn thần có th�?xảy ra kết hợp với nhiễm độc với các loại chất sau đây: rượu; cần sa; chất gây ảo giác, bao gồm phencyclidine và các chất liên quan; dung môi; thuốc an thần, thuốc ng�? và thuốc giải lo âu; chất kích thích (như cocaine); và chất khác (hoặc chưa biết). Rối loạn loạn thần có th�?xảy ra gắn với việc cai các loại chất sau đây: rượu; thuốc an thần, thuốc ng�? và thuốc giải lo âu; và các chất khác (hoặc chưa biết).

Một vài loại thuốc có báo cáo đ�?gợi lên các triệu chứng tâm thần bao gồm thuốc mê và thuốc giảm đau, thuốc kháng cholinergic, thuốc chống co giật, thuốc kháng histamin, thuốc h�?huyết áp và tim mạch, thuốc kháng sinh, thuốc antiparkinsonian, thuốc hóa tr�?(ví d�? cyclosporine, procarbazin), corticosteroid, thuốc tiêu hóa, thuốc giãn cơ, thuốc kháng viêm không steroid, các thuốc thuốc không cần kê đơn khác (ví d�? phenylephrine, pseudoephedrine), thuốc chống trầm cảm, và disulfiram. Độc chất được báo cáo gây ra triệu chứng loạn thần bao gồm kháng cholinesterase, thuốc tr�?sâu organophosphate, sarin và khí độc thần kinh khác, carbon monoxide, carbon dioxide và các chất d�?bay hơi như xăng dầu hoặc sơn.

Mức đ�?ph�?biến

T�?l�?chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần trong dân s�?chung là không rõ. T�?7% đến 25% các cá nhân có biểu hiện một giai đoạn đầu tiên của loạn thần trong các môi trường khác nhau được báo cáo là rối loạn loạn thần do chất / thuốc gây ra.

Tiến triễn

Việc khởi đầu rối loạn có th�?thay đổi đáng k�?tùy theo chất. Ví d�? hút cocaine với liều cao có th�?gây loạn thần trong vòng vài phút, trong khi vài ngày hay vài tuần rượu liều cao hoặc s�?dụng thuốc an thần mới có th�?tạo ra được chứng loạn thần. Rối loạn loạn thần do rượu gây ra, kèm ảo giác, thường ch�?xảy ra sau khi tiêu th�?rượu mạnh, kéo dài �?những người có rối loạn s�?dụng rượu nặng đến trung bình, và theo l�?t�?nhiên ảo giác thường gặp là thính giác.

Rối loạn loạn thần gây ra bởi amphetamine và cocain chia s�?đặc điểm lâm sàng tương t�? Hoang tưởng b�?hại có th�?nhanh chóng phát triển ngay sau khi s�?dụng amphetamin hoặc chất tác động lên thần kinh giao cảm tương t�? Các ảo giác côn trùng hay sâu b�?bò trong hoặc dưới da (cảm giác rần như kiến bò trên da) có th�?dẫn đến trầy xước và cào da trên diện rộng. Cần sa gây ra rối loạn loạn thần có th�?tiến triển ngay sau khi s�?dụng cần sa liều cao và thường liên quan đến hoang tưởng b�?hại, lo âu rõ rệt, rối loạn cảm xúc, và mất nhân cách. Các rối loạn thường hồi phục hết trong vòng một ngày, nhưng trong một s�?trường hợp có th�?kéo dài một vài ngày.

Chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần có đôi khi vẫn còn tồn tại sau khi các chất gây hại đã được lấy ra, như vậy ban đầu nó có th�?gây khó khăn đ�?phân biệt với một rối loạn loạn thần độc lập. Các chất như amphetamine, phencyclidine, và cocaine đã được báo cáo là có gợi lên trạng thái loạn thần tạm thời mà đôi khi có th�?kéo dài trong nhiều tuần hoặc lâu hơn mặc dù đã loại b�?các tác nhân và điều tr�?bằng thuốc an thần kinh. Trong cuộc sống sau này, dùng nhiều thuốc đ�?chữa bệnh và tiếp xúc với các thuốc dùng cho bệnh Parkinson, bệnh tim mạch và rối loạn y t�?khác có th�?được liên kết với một kh�?năng lớn hơn của chứng loạn thần gây ra bởi thuốc theo toa ch�?không phải do lạm dụng chất.

Các dấu hiệu chẩn đoán

Với nồng đ�?có sẵn trong máu của các chất có liên quan (ví d�? đ�?cồn trong máu, định lượng nồng đ�?trong máu khác như digoxin), s�?hiện diện của một mức đ�?phù hợp của chất độc có th�?làm tăng s�?khẳng định chẩn đoán.

Hậu qu�?chức năng của Rối loạn Loạn thần do Chất / Thuốc gây ra.

Chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần thường gây khuyết tật nghiêm trọng và hậu qu�?thường gặp nhất �?các phòng cấp cứu, vì bệnh nhân thường được đưa đến các đơn v�?chăm sóc-cấp khi nó xảy ra. Tuy nhiên, tình trạng khuyết tật thường t�?giới hạn và t�?giải quyết sau khi loại b�?các chất gây hại.

Chẩn đoán phân biệt

Ng�?độc chất hoặc cai chất. Bệnh nhân ng�?độc các chất kích thích, cần sa, các meperidine opioid, hoặc phencyclidine, hoặc những người cai rượu hoặc thuốc an thần, có th�?trải nghiệm nhận thức thay đổi khiến h�?nhận ra là do tác dụng ph�?của thuốc. Nếu thực t�?th�?nghiệm cho những kinh nghiệm này vẫn còn nguyên vẹn (tức là, các cá nhân nhận ra rằng mất nhận thức là do chất gây ra và không tin tưởng vào cũng không hành động theo), chẩn đoán không phải là chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần. Thay vào đó, chẩn đoán là ngộ độc chất hay cai chất, kèm rối loạn tri giác (ví d�? nhiễm độc cocaine, kèm rối loạn tri giác).

Ảo giác “hồi tưởng” có th�?xảy ra rất lâu sau khi việc s�?dụng các chất gây ảo giác đã dừng lại được chẩn đoán là ảo giác rối loạn nhận thức kéo dài. Nếu chất / thuốc gây ra triệu chứng loạn thần xảy ra hoàn toàn trong quá trình của một cơn mê sảng, như trong hình thức nghiêm trọng của việc cai rượu, các triệu chứng tâm thần được coi là một tính năng liên kết của các mê sảng và không được chẩn đoán riêng biệt. Hoang tưởng trong bối cảnh của một rối loạn nhận thức thần kinh nặng hoặc nh�?s�?được chẩn đoán là rối loạn nhận thức thần kinh nặng hay nh�? có rối loạn hành vi.

Rối loạn loạn thần cơ bản. Một chất /thuốc gây ra rối loạn loạn thần được phân biệt một chứng rối loạn loạn thần cơ bản, chẳng hạn như tâm thần phân liệt, rối loạn phân liệt, rối loạn hoang tưởng, rối loạn loạn thần ngắn, ph�?tâm thần phân liệt biệt định khác và rối loạn loạn thần khác, hoặc ph�?tâm thần phân liệt không biệt định và rối loạn loạn thần khác, bởi thực t�?là một chất được đánh giá là nguyên nhân có liên quan đến các triệu chứng.

Rối loạn tâm thần do những bệnh khác. Một chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần do điều tr�?theo toa cho một căn bệnh tâm thần hoặc bệnh nội khoa phải có s�?khởi đầu của nó trong khi cá nhân được nhận thuốc (hoặc trong quá trình cai, nếu có một hội chứng cai nghiện kết hợp với thuốc). Bởi vì cá nhân có bệnh thường dùng thuốc chữa bệnh, trong trường hợp mà rối loạn loạn thần do một chứng bệnh khác đã được chẩn đoán, các bác sĩ phải xem xét kh�?năng rằng có phải các triệu chứng loạn thần gây ra bởi các tác động sinh lý của bệnh lý hay là do thuốc. Bệnhh s�?thường cung cấp những cơ s�?ban đầu cho một phán quyết như vậy. Đôi khi, có th�?cần một s�?thay đổi trong việc điều tr�?cho các bệnh lý (ví d�? thay thuốc hoặc ngừng thuốc) đ�?xác định bằng thực nghiệm trên cá nhân cho dù thuốc là tác nhân gây rối loạn. Nếu các bác sĩ đã xác định chắc chắn rằng những nguyên nhân gây rối loạn là do một bệnh lý và đồng thời cũng s�?dụng chất / thuốc, c�?hai chẩn đoán (tức là, rối loạn loạn thần do những bệnh khác và chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần) có th�?được đưa ra.

Rối loạn loạn thần Do Một Bệnh lý Khác

Tiêu chuẩn chẩn đoán

A. Ảo giác nổi bật hay hoang tưởng.

B. Có bằng chứng t�?bệh s�? khám lâm sàng, hoặc phát hiện qua xét nghiệm rằng s�?rối loạn là hậu qu�?sinh lý bệnh trực tiếp của một chứng bệnh khác.

C. S�?rối loạn không được giải thích tốt hơn bởi một rối loạn tâm thần.

D. S�?rối loạn không xảy ra hoàn toàn trong quá trình của một cơn mê sảng.

E. Các rối loạn gây đau kh�?ý nghĩa lâm sàng hoặc suy giảm trong lĩnh vực xã hội, ngh�?nghiệp hoặc lĩnh vực chức năng quan trọng khác.

Ghi rõ theo:

Mã dựa trên triệu chứng ch�?yếu:

293,81 (F06.2) Với hoang tưởng: Nếu hoang tưởng là những triệu chứng chiếm ưu th�?

293,82 (F06.0) Với ảo giác: Nếu ảo giác là những triệu chứng chiếm ưu th�?

Mã hóa lưu ý: Bao gồm tên của các bệnh lý khác trong tên của các rối loạn tâm thần (ví d�? 293,81 [F06.2] rối loạn loạn thần do khối u phổi ác tính, có hoang tưởng). Các bệnh lý khác phải được mã hoá và được liệt kê một cách riêng biệt ngay trước rối loạn loạn thần do bệnh lý (ví d�? 162,9 [C34.90] khối u phổi ác tính; 293,81 [F06.2] rối loạn loạn thần do khối u phổi ác tính, với hoang tưởng).

Ghi rõ mức đ�?nghiêm trọng hiện tại:

Mức đ�?nghiêm trọng được đánh giá bởi một đánh giá định lượng của các triệu chứng chính của rối loạn tâm thần, bao gồm hoang tưởng, ảo giác, hành vi tâm lý bất thường, và các triệu chứng âm tính. Mỗi triệu chứng có th�?được đánh giá theo mức đ�?nghiêm trọng hiện tại (nặng nhất trong 7 ngày qua) trên thang điểm 5, t�?0 (không có) đến 4 (hiện tại và nặng). (Xem Clinician-Rated Dimensions of Psychosis Symptom Severity trong chương “Các biện pháp đánh giá.”)

Lưu ý: Chẩn đoán các rối loạn loạn thần do những bệnh khác có th�?được thực hiện mà không cần s�?dụng bảng xác định mức đ�?nghiêm trọng này.

Xác định

Ngoài các lĩnh vực triệu chứng được xác định trong các tiêu chuẩn chẩn đoán, đánh giá nhận thức, các lĩnh vực triệu chứng trầm cảm, và hưng cảm là rất quan trọng đ�?làm thành s�?phân biệt quan trọng giữa các ph�?tâm thần phân liệt và rối loạn loạn thần khác.

Các Đặc Điểm chẩn đoán

Các đặc điểm thiết yếu của rối loạn tâm thần do những bệnh khác là hoang tưởng nổi bật hoặc ảo giác được đánh giá là do tác dụng sinh lý của một chứng bệnh khác và không được giải thích tốt hơn bởi một rối loạn tâm thần (ví d�? các triệu chứng không phải là một phản ứng tâm lý trung gian đến một tình trạng y t�?nghiêm trọng, trong đó có trường hợp chẩn đoán rối loạn loạn thần ngắn, với căng thẳng đáng k�? s�?là thích hợp).

Ảo giác có th�?xảy ra trong bất k�?phương thức cảm nhận (tức là, th�?giác, khứu giác, v�?giác, xúc giác, hoặc thính giác), nhưng một s�?yếu t�?bệnh nguyên có kh�?năng gợi lên những hiện tượng ảo giác c�?th�? Ảo giác khứu giác là gợi ý của bệnh động kinh thùy thái dương. Ảo giác có th�?khác nhau t�?đơn giản và không rõ rệt đến rất phức tạp và rõ ràng, tùy thuộc vào các yếu t�?bệnh nguyên và môi trường. Rối loạn loạn thần do những bệnh khác thường không được chẩn đoán, nếu một cá nhân duy trì kiểm tra thực t�?cho các ảo giác và có th�?đánh giá rằng chúng là kết qu�?của các trạng thái y t�? Hoang tưởng có th�?có một loạt các ch�?đ�? bao gồm c�?soma, t�?cao, tôn giáo, và, ph�?biến nhất, b�?hại. Tuy nhiên, v�?tổng th�? liên kết giữa hoang tưởng và tình trạng y t�?đặc biệt xuất hiện ít c�?th�?hơn là trường hợp ảo giác.

Khi xác định các rối loạn loạn thần là do những bệnh khác, s�?hiện diện của một tình trạng y t�?phải được xác định và được coi là nguyên nhân của loạn thần thông qua một cơ ch�?sinh lý. Mặc dù không th�?có hướng dẫn hoàn toàn chính xác đ�?xác định mối quan h�?giữa các rối loạn loạn thần và các trạng thái y t�?là nguyên nhân, một s�?cân nhắc cung cấp một s�?hướng dẫn. Đầu tiên cần xem xét s�?hiện diện của mối liên kết thời gian giữa s�?khởi đầu, trầm trọng, hoặc thuyên giảm của các tình trạng y t�?và của các rối loạn loạn thần. Một xem xét th�?hai là s�?hiện diện của các tính năng điển hình cho một rối loạn loạn thần (ví d�? tuổi không điển hình lúc khởi phát hoặc s�?hiện diện của ảo giác th�?giác hoặc khứu giác). S�?rối loạn cũng phải được phân biệt với một chất / thuốc gây ra rối loạn loạn thần hoặc một rối loạn tâm thần khác (ví d�? một rối loạn điều chỉnh).

Các Đặc Điểm liên quan h�?tr�?chẩn đoán

Mối liên kết thời gian của khởi phát hoặc trầm trọng thêm với tình trạng y t�?cung cấp chẩn đoán chắc chắn rõ ràng nhất là các hoang tưởng hoặc ảo giác là do một tình trạng y t�?gây ra. Những yếu t�?khác có th�?bao gồm điều tr�?đồng thời cho các điều kiện y t�?cơ bản có nguy cơ gây loạn thần độc lập, chẳng hạn như điều tr�?steroid cho các rối loạn t�?miễn.

Mức đ�?ph�?biến

T�?l�?mắc bệnh v�?rối loạn loạn thần do một chứng bệnh rất khó tính toán được s�?đa dạng của các căn nguyên bệnh tiềm ẩn. T�?l�?suốt đời đã được ước tính khoảng t�?0,21% đến 0,54%. Khi phát hiện t�?l�?được phân chia theo nhóm tuổi, người già trên 65 tuổi có t�?l�?lớn hơn đáng k�?0,74% so với những người trong nhóm tuổi tr�?hơn. T�?l�?loạn thần cũng thay đổi tùy theo các trạng thái y t�?cơ bản; bệnh ph�?biến nhất liên quan đến loạn thần bao gồm bệnh nội tiết không được điều tr�?và các rối loạn chuyển hóa, rối loạn t�?miễn (ví d�? lupus đ�?h�?thống, N-methyl-D-aspartate (NMDA) th�?th�?viêm não t�?miễn), hoặc thùy động kinh thái dương. Loạn thần do động kinh đã được tiếp tục phân thành loạn thần ictal, postictal, và interictal. Ph�?biến nhất trong s�?này là loạn thần postictal, quan sát trong 2% -7,8% bệnh nhân động kinh. Trong s�?những người lớn tuổi, có th�?có một t�?l�?cao hơn của các rối loạn �?ph�?n�? mặc dù có thêm các tính năng liên quan đến giới không rõ ràng và thay đổi đáng k�?với s�?phân b�?giới tính của các điều kiện y t�?cơ bản.

Tiến triển

Rối loạn loạn thần do những bệnh khác có th�?là một trạng thái chuyển đổi duy nhất hoặc nó có th�?tái phát, có chu k�?với s�?gia tăng và thuyên giảm của các bệnh lý cơ bản. Mặc dù điều tr�?các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn thường giải quyết luôn cơn loạn thần, điều này không phải luôn luôn như vậy, và các triệu chứng loạn thần có th�?kéo dài lâu sau khi s�?kiện bệnh lý (ví d�? rối loạn loạn thần do chấn thương não khu trú). Trong bối cảnh các tình trạng kinh niên như bệnh đa xơ cứng hay loạn thần interictal mãn tính của bệnh động kinh, các loạn thần có th�?gi�?định một tiến trình dài hạn.

Các biểu hiện của rối loạn loạn thần kinh do những bệnh khác không có s�?khác biệt đáng k�?với hiện tượng tùy thuộc vào đ�?tuổi xảy ra. Tuy nhiên, nhóm tuổi lớn hơn có một t�?l�?b�?rối loạn cao hơn, mà rất có th�?là do gánh nặng bệnh ngày càng tăng liên quan đến tuổi cao và các tác động tích lũy của phơi nhiễm chất có hại và các quá trình liên quan đến tuổi (ví d�? xơ vữa động mạch). Bản chất của các điều kiện y t�?cơ bản là tính thay đổi theo tuổi đời, với nhóm tr�?tuổi b�?ảnh hưởng bởi chứng động kinh, chấn thương đầu, t�?miễn dịch, và các bệnh ung thư �?đầu tuổi trung niên, �?các nhóm tuổi lớn hơn b�?ảnh hưởng nhiều bởi bệnh đột qu�? các s�?kiện thiếu ôxy, và kèm nhiều bệnh h�?thống. Cùng với các yếu t�?tuổi tác ngày càng tăng, chẳng hạn như có sẵn suy giảm nhận thức cũng như th�?giác và thính giác suy yếu, có th�?phải chịu một nguy cơ lớn hơn cho loạn thần, vì vậy có th�?dùng thuốc dưới ngưỡng gây loạn thần.

Các yếu t�?nguy cơ và tiên lượng

Điều chỉnh tiến trình. Xác định và điều tr�?các trạng thái bệnh cơ bản có ảnh hưởng mạnh nhất lên tiến trình, mặc dù chấn thương h�?thần kinh trung ương t�?trước có th�?cho kết qu�?tồi t�?hơn (ví d�? chấn thương đầu, bệnh mạch máu não).

Các dấu hiệu chẩn đoán

Các chẩn đoán rối loạn loạn thần do những bệnh khác ph�?thuộc vào tình trạng lâm sàng của mỗi cá nhân, và các test chẩn đoán s�?thay đổi tùy theo tình trạng đó. Một loạt các tình trạng y t�?có th�?gây ra các triệu chứng loạn thần. Chúng bao gồm các bệnh lý thần kinh (ví d�? khối ung thư, bệnh mạch máu não, bệnh Huntington, bệnh đa xơ cứng, bệnh động kinh, tổn thương thần kinh thính giác hoặc th�?giác hoặc suy giảm, điếc, đau nửa đầu, nhiễm trùng h�?thần kinh trung ương), bệnh nội tiết (ví d�? cường và suy giáp, cường và suy tuyến cận giáp, tăng và giảm adrenocorticism), bệnh lý v�?trao đổi chất (ví d�?như, thiếu oxy, hypercarbia, h�?đường huyết), mất cân bằng nước hoặc chất điện giải, bệnh gan hoặc thận, và các rối loạn t�?miễn với s�?tham gia của h�?thống thần kinh trung ương (ví d�? lupus đ�?h�?thống). Những phát hiện liên quan đến kiểm tra sức khỏe, xét nghiệm phát hiện, và các mẫu có mức đ�?ph�?biến hoặc khởi phát phản ánh bệnh nguyên.

Nguy cơ t�?t�?/b>