Ngày 17 / 11 / 2011 – Sử dụng  nhiều methamphetamine  ( một trong các loại thuốc kích thích tâm thần  hoặc thành phần chính của một số loại “hàng đá” mà người nghiện ma túy  lạm dụng ) có thể gây gai tăng nguy cơ bị bệnh tâm thần phân liệt ( TTPL ).

Đây là kết luận của một nghiên cứu đoàn hệ lớn ở bệnh nhân không có tiền sử rối loạn tâm thần điều trị nội trú tại California. Theo đó methamphetamine có khuynh hướng  dẫn đến chẩn đoán TTPL cao gấp 9 lần so với người không sử dụng methamphetamine và nguy cơ này cao hơn từ 1,5 đến 3 lần so với những người sử dụng nhiều cocaine và opioid, không kể người sử dụng cannabis. Nghiên cứu này được đang trên tạp chí  tâm thần học Hoa kỳ số 8 tháng 11 / 2011.

Theo trưởng nhóm nghiên cứu Ts Russel C. Callaghan, Trung tâm Nghiện và Sức khỏe tâm thần ( Center for Addiction and Mental Health = CAMH ) Toronto Canada thì  đây là chứng cứ lớn nhất cho các cuộc tranh cãi kéo dài về methamphetamine có thể tạo điều kiện cho bệnh TTPL xảy ra ở những người sử dụng methamphetamine.
Người sử dụng methamphetamine thường đến khám và cấp cứu với các triệu chứng loạn thần. Phát hiện này cho thấy những bệnh nhân này cần được điều trị theo dõi chặt chẽ nhằm giảm các triệu chứng loạn thần. Đối với các tác dụng phụ do thuốc chống loạn thần gây ra cuãng cần được chỉ định một cách thận trọng. Tác giả nhấn mạnh phát hiện này không áp dụng cho bệnh nhân sử dụng methamphetamine liều thấp có kiểm soát trong điều trị ( ví dụ ADHD ).

Ts Nora Volkoow GĐ  Viện lạm dụng ma túy quốc gia ( Hoa kỳ ) thì kết quả này cần được nghiên cứu nhiều thêm vì nó rất quan trọng trên lâm sàng.  Như mọi vấn đề khoa học, kết quả một nghiên cứu đánh thức, cảnh báo chúng ta; rất nhiều điều nhận thấy ngay trước mắt nhưng chúng ta không tìm kiếm chúng ta sẽ không thấy. Hy vọng kết quả nghiên cứu này có thể giúp các bác sĩ tỉnh táo hơn về khả năng methamphetamine  có thể tăng khả năng gây ra bệnh TTPL.

Có liên quan đến bệnh Parkinson
Các công trình nghiên cứu trước cho kết quả sử dụng nhiều amphetamine có thể liên quan đến bệnh Parkinson. Các nhà nghiên cứu Nhật Bản cũng nêu kết quả là có sự liên kết  giữa sử dụng amphetamine và “ triệu chứng loạn thần dai dẳng như trong bệnh  TTPL” mà đa số không được theo dõi điều trị. Nhiều nhà nghiên cứu Bắc Mỹ đã nhận định thấp mối liên kết này vì tin rằng các triệu chứng loạn thần luôn tồn tại và không chẩn đoán được  ở người sử dụng methamphetamine. Nhóm nghiên cứu muốn kiểm tra và so sánh kết quả này trên một nhóm lớn không bị loạn thần trước khi nghiên cứu, bao gồm những người sử dụng các loại ma túy khác ngoài methamphetamine.

Các tác giả đã đánh giá trên số bệnh nhân nhập viện California từ giữa năm 1990 và 2000 phụ thuộc và lạm dụng methamphetamine ( 42,412 người ), cannabis ( 23,335 người ), alcohol ( 408,604 người ), cocaine ( 39,390 người ) và opioids ( 56,844 người ). Ngoài ra còn ghi nhận nhóm bệnh nhân không sử dụng ma túy với chẩn đoán viêm ruột thừa như một nhóm so sánh kiểm tra sức khỏe ( 188,732 người ).

Các nguy cơ tương tự như nguy cơ do hút cần sa gây ra
Các tác giả giải thích nhóm bệnh nhân viêm ruột thừa được chọn làm chứng vì đây là lý do nhập viện tương đối phổ biến với tình trạng kinh tế xã hội không có biểu hiện lý thuyết cơ bản liên quan đến bệnh TTPl hoặc rối loạn tâm thần do sử dụng ma túy, và dễ xác định tiến triển lâm sàng.

Các tác giả ghi nhận bệnh nhân nhập viện lại trong thời gian 10 năm và được khám kiểm tra chẩn đoán bệnh TTPL ( các thể vô tổ chức, căng trương lực, hoang tưởng hoặc thể di chứng theo ICD 9.

Kết quả nhóm bệnh nhân dùng nhiều methamphetamine có nguy cơ cao mắc bệnh TTPL hơn nhóm bệnh nhân khỏe mạnh ( HR 9.37; P< .001 ). Thực tế, nguy cơ mắc bệnh TTPL của các nhóm bệnh nhân dùng các loại ma túy khác cao hơn một cách rõ rệt so với nhóm bệnh nhân viêm ruột thừa ( P, .001 ). Kết quả cũng cho thấy nguy cơ mắc bệnh TTPL cao hơn ở nhóm bệnh nhân dùng methamphetamine so với nhóm bệnh nhân dùng các chất dạng thuốc phiện ( HR 2.81; P<.001 ), nhóm bệnh nhân dùng rượu ( HR 1.68; P< .001 ) và nhóm bệnh nhân dùng cocaine ( HR 1.46; P < .002 ). Tuy nhiên nguy cơ mắc bệnh TTPL không có sự khác biệt giữa nhóm bệnh nhân dùng methamphetamine và nhóm dùng cannbis. Phát hiện này tăng thêm nhận định cannabis là một yếu tố nguy cơ mắc bệnh TTPL và gợi ý rằng sử dụng methamphetamine đủ để cảnh báo trong chẩn đoán bệnh TTPL .Tuy nhiên đây chỉ là những ý tưởng “ hoài nghi  về các gợi ý “ rằng nguy cơ mắc bệnh TTPL đã tăng ở tất cả các loại ma túy và rằng sẽ cần phải nghiên cứu thêm về các ý tưởng nhận định trên.

Cơ chế gây bệnh chưa rõ ràng
Theo Ts Stephen Kish  ( Human Brain Laboratory = CAMH ), nhóm nghiên cứu thật sự không hiểu các loại ma túy này có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh TTPL và cho rằng có thể do sử dụng methamphetamine và cannabis nhiều lần ở những người dễ bị ảnh hưởng có thể kích hoạt các rối loạn tâm thần tiềm tàng bởi tính nhạy cảm của não với dopamine, một “chất chuyển hóa não của não “ liên quan tới các triệu chứng loạn thần.

Các tác giả lưu ý cần nghiên cứu chuyên sâu hơn, nhiều thời gian hơn và hy vọng hiểu được cơ chế của mối quan hệ các chất gây nghiện và bệnh TTPL để có thể giúp điều trị cả 2 tình trạng bệnh lý này tốt hơn. Ts Volkow cho biết kết quả nghiên cứu này đáng ngạc nhiên vì khả năng liên quan này chưa được chú ý mặc dù hút marijiuana đã được quan tâm nhiều. Chúng ta biết sử dụng methamphetamine gây ra các triệu chứng loạn thần nhưng có khuynh hướng xảy ra trong thời gian ngắn rồi biến đi. Kết quả này không giới hạn trong nghiên cứu này và một số nghiên cứu khác có thể đang mở rộng chẩn đoán bệnh TTPL. Kết quả  nghiên cứu này khẳng định các phát hiện từ các nghiên cứu hình ảnh não bộ trước kia trên cả người và súc vật cho thấy việc sử dụng nhiều lần ma túy tác động tới sinh hóa học và các hoạt động chức năng, kể cả cấu trúc của não bộ. Ts Volkow cũng lưu ý việc phát hiện nghiện rượu làm gia tăng nguy cơ bệnh TTPL là hiếm và không giải thích được. Các tác giả tranh luận và họ không biết một cách rõ ràng tại sao nguy cơ mắc bệnh TTPL lại xảy ra. Do vậy, nếu nguy cơ xảy ra cần quan tâm nhiều hơn.

“Hơn thế nữa, làm thế nào để biết chắc rằng cá nhân đó bắt đầu có các triệu chứng loạn thần ngắn và bắt đầu sử dụng methamphetamine như một cách cố gắng cân bằng tâm lý; phải chăng hai trạng thái này gây tác hại lẫn nhau ? Vấn đề cần được nghiên cứu lại và sẽ khẳng định trên thực tế có hay không có mối liên quan giữa  nguy cơ xảy ra bệnh TTPL  ở người sử dụng methamphetamine. Cho đến lúc này, chúng ta cần giữ lưu ý mối liên quan này”.

Bs Phạm Văn Trụ PG.Đ BV TT Tp HCM.
Theo Deborah Brauser. Methamphetamine use linked to Schizophrenia. From Medscape Medical News > Psychiatry.