Ngày 01/3/2012 – Chiều dài của phân đoạn cuối nhiễm sắc thể ngắn được cho là có liên quan đến tình trạng lão hóa cũng liên quan đến trầm cảm và tình trạng giảm nồng độ cortisone trong máu.
Ts Mikael Wikgren Trường ĐH Umea Thụy điển cho biết khám phá này khẳng định chiều dài phân đoạn cuối nhiễm sắc thể ngắn ở bệnh nhân trầm cảm so với ở người bình thường trong dân số chung. Sự khác biệt về chiểu dài đoạn cuối nhiễm sắc thể này còn cho thấy mối liên quan đến tình trạng mất đáp ứng điều chỉnh với stress trong đó nền tảng đáp ứng phụ thuộc vào tình trạng stress kéo dài. Như vậy, vai trò quan trọng của điều chính stress ở bệnh nhân trầm cảm và chiều dài phân đoạn nhiễm sắc thể được xem là dấu hiệu sinh học của quá trình lão hóa – nghĩa là stress thúc đẩy lão hóa.
Nghiên cứu này đăng trên Tạp chí Biological Psychiatry ngày 15/2/2012.
Mối liên quan được xác lập
Ts Wikgren đã nghiên cứu từ trước xác nhận độ dài của phân đoạn cuối nhiẽm sắc thể có liên quan với trầm cảm. Trong nghiên cứu này nhóm nghiên cứu tiến hành tìm hiểu độ dài phân đoạn cuối nhiễm sắc thể liên quan thế nào về mặt sinh học và các phương pháp lượng giá tâm lý trong tình trạng stress và phân đoạn cuối nhiễm sắc thể bị ngắn có liên quan hay không đối với ở bệnh nhân trầm cảm.
Các tác giả đo chiều dài đoạn cuối nhiễm sắc thể trên tế bào leukocyte của 91 bệnh nhân bị rối loạn trầm cảm tái diễn và 145 người bình thường ( nhóm chứng ). Tuổi trung bình là 59 và tuổi trung bình của bệnh nhân bị trầm cảm là 28.
Người tham gia phải được thực hiện test ức chế dexamethasone nhằm đánh giá lại hoạt động của trục hạ đồi tuyến yên ( hypothalamic-pituitary-adrenal) vì trục này là cơ quan điều chính rất quan trọng của đáp ứng tress, và được hiểu như cơ quan điều chỉnh nồng độ cortisol quan trọng nhất.
Bệnh nhân và người bình thường tham gia cũng phải tự đánh giá tình trạng tâm lý của mình theo bản câu hỏi.
Tình trạng trầm cảm càng nặng nồng độ cortisol càng thấp
Đúng như mong đợi, chiều dài phân đoạn cuối nhiễm sắc thể ngắn một cách rõ rệt ở bệnh nhân trầm cảm so với chiều dài của nó ở người tham gia nhóm chứng ( P=.001 ). Phân đoạn cuối nhiễm sắc thể cũng ngắn hơn ở cả bệnh nhân trầm cảm và ở người tham gia nhóm chứng có nồng độ cortisol thấp ( kết quả test ức chế dexamethasone ), nhưng chiều dài này ngắn nhất ở bệnh nhân trầm cảm.
Tình trạng giảm nồng độ cortisol này có liên quan đến tiền sử rối loạn cảm xúc trong số bệnh nhân trầm cảm và với tình trạng tăng nồng độ phản ứng protein C ( C-reactive protein ) ở người tham gia nhóm chứng. Các nhà nghiên cứu còn phát hiện chiều dài phân đoạn cuối nhiễm sắc thể có liên quan nghịch với mức độ stress đo lường bởi bàn câu hỏi quan sát về tress.
Ts Wikgren cho biết tình trạng giảm nồng độ cortisol được tìm thấy ở người mắc hội chứng mệt mỏi mạn tính, trong rối loạn stress sau chấn thương, tình trạng kiệt sức (burnout), đau mỏi cơ bắp, hội chứng đại tràng kích thích và trong các rối loạn có các triệu chứng mệt mỏi, chứng đau và tình trạng gia tăng nhạy cảm với stress.
Theo kinh điển, tình trạng dư thừa cortisol được xem là có hại nhưng ngày càng nhiều công trình nghiên cứu cho thấy điều này trái với thực tế. “ Khi bị tress, nồng độ cortisol xuống thấp. Khi trục hạ đồi tuyến yên đáp ứng kém và tiến triển theo thời gian bị stress, do vậy, ngay từ đầu phản ứng tăng cường từng bước của trục hạ đồi tuyến yên tiến triển trở thành tình trạng giảm đáp ứng của trục hạ đồi tuyến yên.”
Ý nghĩa hơn đối với tình trạng cảm xúc đau đớn
Ts John H. Krystal Trưởng khoa tâm thần, ĐH Yale New Haven, Connecticut cho biết phát hiện này cho chúng ta chứng cứ rằng stress và rối loạn tâm thần có thể ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, vượt quá mức đau khổ và suy giảm chức năng hoạt động. Chúng ta đang nghiên cứu rất nhiều về chức năng của phân đoạn cuối nhiễm sắc thể trong quá trình lão hóa tế bào và ung thư. Từ kết quả của nghiên cứu này, vấn đề quan trọng là giúp mọi người nhận dạng những khó khăn trong cuộc sống và giúp điều trị hiệu quả. Và thông thường bác sĩ đo huyết áp, EKG, nồng độ đường huyết, nhưng nếu chúng ta muốn chống lại một số vấn đề sức khỏe có hại khác, chúng ta cần lượng giá và điều trị trầm cảm.
Bs Phạm Văn Trụ BV TT Tp HCM.
Theo Fran Lowry. Stress, depression linked to accelerated aging. Biol psychiatry 2012; 71: 294-300.
