Ngày 11 / 5 / 2010 – Trong tuần lễ đầu sau sanh, khi “ngày xanh thứ 3” có khuynh hướng xuất hiện, người mẹ có cảm giác trải qua sự gia tăng một cách “sâu sắc” các monoamine oxidase A ( MAO – A) gắn vào vùng điều chỉnh khí sắc chủ yếu của não bộ. Đây là kết quả một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Archive of General Psychiatry tháng 5 / 2010.
Theo Ts Jeffrey H. Meyer Trường ĐH Toronto Canada: “MAO – A chuyển hóa serotonin, norepinephrine và dopamine và làm suy yếu quá mức các chất này là nguyên nhân gây giảm khí sắc”. Các protein này tăng sau khi estrogen giảm, tới mức không bao giờ đo lường được trong giai đoạn sớm sau sanh ( lúc này nồng độ estrogen giảm từ 100 đến 1000 lần).
Để xác định sự gắn MAO – A gắn vào não bộ có tăng hay không trong giai đoạn sớm sau sanh, các tác giả đã chọn 15 phụ nữ khỏe mạnh đang trong thời gian từ 4 – 6 ngày sau sanh và 15 phụ nữ khỏe mạnh không sanh đẻ – không người nào hút thuốc lá để thực hiện kỹ thuật PET. Các nhà nghiên cứu xác định thể tích phân bố MAO – A , chỉ số đậm độ MAO – A ở các vùng vỏ trước trán và vùng vỏ trước viền, vùng vỏ thái dương trước, đồi thị, hạch lưng, hải mã và vùng não giữa.
Kết quả phân tích tổng số thể tích phân bố của các protein này tăng cao một cách rõ rệt ( trung bình 43 %) ở tất cả các vùng não bộ ở phụ nữ mới sanh so với phụ nữ không sanh đẻ. Tác giả cho biết “nồng độ MAO – A gia tăng ở giai đoạn sớm sau sanh có thể giái thích như một chỉ điểm của quá trình giảm monoamine, quá trình giảm này góp phần vào thay đổi khí sắc trong những ngày “xanh” sau sanh.
Đây đúng hơn là một mô hình tâm lý xã hội, các tác giả đề nghị “ mô hình sinh học thần kinh của suy giảm estrogen xảy ra do gia tăng gắn MAO – A, khí sắc giảm và sau đó là giai đoạn nguy cơ cao của các cơn trầm cảm nặng”. “ Trầm cảm sau sanh khá phổ biến và có thể có sự thay đổi sâu xa xảy ra ở giai đoạn sớm sau sanh và do đó đặt người phụ nữ vào nguy cơ bị trầm cảm”. Nồng độ MAO – A đạt đỉnh cao sau sanh do sự suy giảm nhanh của nồng độ estrogen có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng trên
Nếu được khẳng định trong các nghiên cứu tiếp theo, kết quả mới phát hiện trên có thể có ý nghĩa lâm sàng quan trọng trong việc phòng ngừa trầm cảm sau sanh. Ts Meyer cho biết “Bởi vì MAO – A gia tăng trong các ngày từ 4 đến 6 sau sanh nên có thể điều quan trọng là cố gắng tăng dinh dưỡng để có thể thay thế MAO – A di chuyển trong thời gian này; chúng tôi đang nghiên cứu nhằm mục đích có thể bổ sung dinh dưỡng để có thể bù MAO – A và có thể giảm nguy cơ trầm cảm sau sanh. “Các chất ức chế MAO – A có thể hữu dụng đặc biệt cho trầm cảm sau sanh trong tương lai”.
Bs Phạm Văn Trụ PG Đ BV Tâm thần Tp Hồ Chí Minh.
Theo Megan Brooks. Neurobiological Mechanism for Postpartum Depression Identified. Medscape Medical News. Arch Gen Psychiatry 2010; 67: 468- 474.
(*) Đây là 1 / 10 tin được các bác sĩ chuyên khoa tâm thần đọc nhiều nhất trong năm 2010 của Medscape Psychiatry & Mental Health.
