Tá»?SÃT TRONG TÂM THẦN HỌC – Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM //3xdata.com Thầy Thuốc Tận Tâm Sun, 10 Dec 2023 17:00:04 +0000 vi hourly 1 //wordpress.org/?v=4.7.5 Tá»?SÃT TRONG TÂM THẦN HỌC – Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM //3xdata.com/tu-sat-trong-tam-than-hoc-2/ //3xdata.com/tu-sat-trong-tam-than-hoc-2/#respond Mon, 14 Aug 2017 07:58:18 +0000 //bv-rumit.rhcloud.com/?p=2443 I -Äịnh nghÄ©a tá»?sát : – Là má»™t cái chết tá»?nguyện do chính mình gây ra hay nói má»™t cách khác , là má»™t hành Ä‘á»™ng tá»?Ä‘em lại cái chết cho bản thân. – MÆ°u toan tá»?sát là má»™t hành Ä‘á»™ng có mục đích dẫn tá»›i cái chết cho chính bản […]

The post Tá»?SÃT TRONG TÂM THẦN HỌC appeared first on Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM.

]]>
I -Äịnh nghÄ©a tá»?sát :
– Là má»™t cái chết tá»?nguyện do chính mình gây ra hay nói má»™t cách khác , là má»™t hành Ä‘á»™ng tá»?Ä‘em lại cái chết cho bản thân.
– MÆ°u toan tá»?sát là má»™t hành Ä‘á»™ng có mục đích dẫn tá»›i cái chết cho chính bản thân nhÆ° sá»?dụng thuốc quá liá»u hay tá»?gây ra các vết thÆ°Æ¡ng nguy hiểm đến tính mạng.  Trong khi những ý tưởng tá»?sát cho thấy ngÆ°á»i đó muốn kết thúc cuá»™c Ä‘á»i của mình, thÆ°á»ng được biểu lá»?qua lá»i nói hoặc thÆ° tá»? hay gặp á»?thanh thiếu niên.

– Äe doáº?tá»?sát là má»™t thái Ä‘á»?Ä‘e doáº?thá»±c hiện mÆ°u toan tá»?sát trong má»™t thá»i gian gần nhất, đây được coi nhÆ° má»™t lá»i báo Ä‘á»™ng hoặc má»™t tín hiệu đối vá»›i ngÆ°á»i xung quanh.
– Tá»?sát thành công khi Ä‘Æ°a đến cái chết không hồi phục

  • II- Dịch tá»?hoc :
    -Hiện nay s�liệu liên quan đến t�sát trong nước chưa được chính thức.  Do đó trình bày một s�s�liệu của nước ngoài :
    -Tại Pháp : 11.000 trÆ°á»ng hợp tá»?sát trong má»™t năm, cao hÆ¡n sá»?tá»?vong do tai nạn giao thông.á»?lứa tuổi 15-25 tuổi, tá»?sát chiếm 16% tổng sá»?trÆ°á»ng hợp tá»?vong.  Hiếm hÆ¡n á»?tráº?em 10-14 tuổi, chiếm tá»?lá»?4,2% tá»?vong cùng lứa tuổi ( 1995).Theo các tác giáº? các con sá»?này còn thấp vì trong thá»±c táº?có những trÆ°á»ng hợp tá»?sát nhÆ°ng được ghi nhận là chết do tai nạn, do ngá»?Ä‘á»™c.
    -Tại M�: 30.000 chết do t�sát mỗi năm

    III- Nguyên nhân và các yếu t�nguy cơ :
    -Những nguyên nhân chính của t�sát là bệnh lý tâm thần và những nguyên nhân xã hội.
            3.1- T�sát và bệnh tâm thần:

            3.1.1- Rối loạn trầm cảm: những ý tưởng chết chóc và tá»?sát hay gặp nhất trong khi mÆ°u toan tá»?sát ít gặp hÆ¡n, nhÆ°ng ngÆ°á»i thầy thuốc phải luôn luôn cảnh giác.

    Nguy cơ t�sát trong rối loạn trầm cảm tăng cao trong:
    -Trầm cảm kèm theo lo âu (trầm cảm kích động) với mất ng�nặng n�
    -Trầm cảm có thêm triệu chứng loạn thần như hoang tưởng, ảo giác.
    -Cao nhất �ba năm đầu sau khi xác định bệnh (25% ca t�vong)
    -NgÆ°á»i cao tuổi, phái nam.
    -Nhân cách lá»?thuá»™c ngÆ°á»i xung quanh hoặc kèm theo bệnh cÆ¡ thá»?nặng, hoặc lá»?thuá»™c rượu.
    -Hạn ch�giao tiếp xã hội như sống một mình (độc thân, goá, ly di), không ngh�nghiệp (thất nghiệp, hưu trí).
    -Trong quá kh�đã từng có mưu toan t�sát

            3.1.2- Tâm thần phân liệt và rối loạn hoang tưởng cấp:có nguy cơ t�sát cao.

    -Xuất hiện dưới hình thức xung động và không nguyên c�
    -Do hoang tưởng và ảo giác chi phối (ảo thanh mệnh lệnh, hoang tưởng b�chi phối, �
    -ThÆ°á»ng gặp khi kèm theo rối loạn trầm cảm á»?lúc khởi đầu bệnh, hoặc giai Ä‘oạn bệnh tiến triển cÅ©ng nhÆ° giai Ä‘oạn thiếu sót.

            3.1.3- Rối loạn hoang tưởng trÆ°á»ng diá»…n:

    -Nguy cÆ¡ tá»?sát  ít gặp, có thá»?do ảo giác sai khiến, hoang tưởng bá»?thiệt thòi quyá»n lợi, hoang tưởng được yêu.

            3.1.4- Rối loạn loạn thần kinh:

    -Trong loạn thần kinh ám ảnh, ngÆ°á»i bệnh hay bá»?ám ảnh bởi những ý tưởng tá»?sát nhÆ°ng rất hiếm khi chuyển thành hành Ä‘á»™ng.
    -Ngược lại trong rối loạn phân ly (rối loạn chuyển di, Hysteria) với tình trạng gia tăng biểu l�cảm xúc quá mức đôi khi dẫn đến mưu toan t�sát

            3.1.5- Rối loạn tâm thần thực tổn:

    -Trong sảng, sa sút tâm thần nguy cơ t�sát rất hiếm, có th�do tai nạn vì rối loạn ý thức, mất kh�năng định hướng, mất kh�năng t�kiểm soát đưa tới hành vi nguy hiểm.
    -Có th�gặp trong trầm cảm khởi đầu của suy giảm  hoạt động nhận thức.

            3.1.6- L�thuộc rượu và ma túy :

    -Mưu toan t�sát thực s�hay gặp �nhóm l�thuộc ma túy.
    -Ngoài ra cÅ©ng lÆ°u ý những trÆ°á»ng hợp được coi tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i tá»?sát nhÆ° tá»?hủy hoại dần dần vá»›i rượu và ma túy cÅ©ng nhÆ° hành vi tá»?sát nhÆ° sá»?dụng quá liá»u ma túy trong khi Ä‘á»™ng cÆ¡ tá»?sát thÆ°á»ng không rõ ràng.

            3.1.7- Rối loạn hành vi ăn uống :

    -MÆ°u toan tá»?sát và tá»?sát thÆ°á»ng hay gặp á»?thanh thiếu niên có rối loạn hành vi ăn uống (25%). Äặc biệt á»?những ngÆ°á»i chán ăn có những cÆ¡n ăn nhiá»u và những ngÆ°á»i ăn nhiá»u kèm theo hành vi tá»?gây ra nôn ói .

            3.1.8- Rối loạn nhân cách :

    -ThÆ°á»ng gặp á»?những ngÆ°á»i không chịu Ä‘á»±ng Ä‘Æ°Æ¡c sá»?ngược đãi, không có kháº?năng trì hoãn phản ứng cảm xúc, hay có khuynh hÆ°á»›ng xung Ä‘á»™ng hay vi phạm các luật lá»?và đòi há»i giải quyết ngay các khó khăn gặp phải.
    -Ngoài ra �thanh thiếu niên cũng hay gặp những cá nhân thích có các hành vi nguy hiểm như chơi các môn th�thao nguy hiểm

              3.2-  T�sát và các nguyên nhân xã hội:

    3.2.1- Sá»?ngược đãi: ThÆ°á»ng bá»?che dấu, phá»?nhận, hay xảy ra á»?thanh thiếu niên. Sá»?ngược đãi này có thá»?gây tổn thÆ°Æ¡ng cÆ¡ thá»? lạm dụng tình dục, hay gây chấn thÆ°Æ¡ng tâm lý. Äây là má»™t yếu tá»?nguy cÆ¡ quan trá»ng của tá»?sát. Lúc nhá»?bá»?ngược đãi, lá»›n lên bá»?nguy cÆ¡ tá»?sát gấp ba lần.

    3.2.2- Yếu tá»?gia đình: Cha máº?bá»?bệnh tâm thần (trầm cảm, lá»?thuá»™c rượu, lá»?thuá»™c ma túy, nhân cách chống đối xã há»™i), xung Ä‘á»™t gia đình thÆ°á»ng xuyên, ly dá»? mất ngÆ°á»i thân.

    3.2.3- Yếu tá»?há»c tập và nghá»?nghiệp: Thất bại trong há»c tập và nghá»?nghiệp.

             3.2.4 -Yếu t�bệnh tật: Bệnh cơ th�nặng, nhiễm HIV.

             3.2.5- Yếu t�quan h�yêu đương: Chia tay, có thai, phá thai.

            3.3- Tá»?sát và các nguyên nhân sinh há»c:

    á»?các bệnh nhân trầm cảm chết do tá»?sát xung Ä‘á»™ng, các tác giáº?ghi nhận sá»?giảm nồng Ä‘á»?chất chuyển hoá của Serotonine (Acide 5-hydroxyindolacétique-5 HIAA) trong dịch não tuá»?  Má»™t sá»?nghiên cứu khác ghi nhận sá»?giảm nồng Ä‘á»?chất chuyển hoá của Dopamine (Acide homovanillique) trong dịch não tuá»?của ngÆ°á»i tá»?sát.

    IV- Các phương thức t�sát:
    Tá»±Â?sát thÆ°á»ng được thá»±c hiện bởi những phÆ°Æ¡ng tiện mãnh liệt. Dá»±a theo má»™t thống kê của tác giáº?Pháp vá»?tá»?sát á»?thanh thiếu niên Pháp.

    á»?phái nam treo cá»?đứng hàng đầu (38,7%), káº?đó là súng đạn (35%), uống thuốc quá liá»u và nhảy lầu.
    �phái n�treo c�gây t�vong cao nhất (27%), t�đầu độc (26%), nhảy lầu (18%).

    MÆ°u toan tá»?sát thÆ°á»ng gấp 30-60 lần tá»?sát thật sá»? ghi nhận 40.000 ca dÆ°á»›i 25 tuổi có mÆ°u toan tá»?sát xảy ra má»—i năm. ThÆ°á»ng gặp nhiá»u á»?ná»?hÆ¡n á»?nam (3/1). PhÆ°Æ¡ng tiện thÆ°á»ng sá»?dụng là thuốc hÆ°á»›ng thần, thuốc giảm Ä‘au, cắt tÄ©nh mạch.

    V- Thăm khám lâm sàng :
    ThÆ°á»ng được thá»±c hiện tại bệnh viện bao gồm thăm khám cÆ¡ thá»? tâm thần, đánh giá các yếu tá»?môi trÆ°á»ng gia đình và xã há»™i

    5.1- Khám cơ th�:
    ·        Phát hiện các tổn thÆ°Æ¡ng cÆ¡ thá»?do hành vi tá»?sát gây ra, đánh giá mức Ä‘á»?trầm trá»ng, chuyển hồi sức cấp cứu nếu cần thiết.
    ·        Äánh giá tổng trạng, tình trạng dinh dưỡng, vá»?sinh cÆ¡ thá»? những dấu vết cÆ¡ thá»?do bá»?ngược đãi cÅ©ng nhÆ° lạm dụng tình dục, tìm những dấu hiệu lạm dụng rượu và ma tuý.  Nếu cần thiết xác định nồng Ä‘á»?rượu trong máu và xét nghiệm tìm Ä‘á»™c chất.

    5.2- Khám tâm thần :
    ·        Tìm hiểu tiá»n căn bệnh lý tâm thần cá nhân và gia đình

    ·        Phát hiện các rối loạn tâm thần hiện tại và đánh giá mức đ�liên quan với mưu toan hoặc hành vi t�sát hiện tại.
    ·        Tìm hiểu những phương tiện đã được s�dụng cho hành vi t�sát.
    ·        Phát hiện những yếu t�thúc đẩy trực tiếp cũng như các nét đặc trưng của nhân cách

    5.3- Äánh giá các yếu tá»?môi trÆ°á»ng và xã há»™i :
    ·        Tìm hiểu các tình huống b�ngược đãi.
    ·        Tìm hiểu kết quáº?há»c tập, hoặc thành quáº?lao Ä‘á»™ng.
    ·        Äánh giá mối quan há»?đối vá»›i các thành viên trong gia đình, trÆ°á»ng há»c hoặc nÆ¡i làm việc.

    VI- Phòng ngừa và Ä‘iá»u trá»?/strong>

    6.1-Phòng ngừa bậc 1 : nhằm mục đích phát hiện sá»›m các trÆ°á»ng hợp có ý tưởng hoặc mÆ°u toan tá»?sát bao gồm :
    ·        Äánh giá những yếu tá»?nguy cÆ¡ và những tình huống dá»?Ä‘Æ°a tá»›i tá»?sát nhÆ° hay xảy ra á»?tuổi tráº?( thanh thiếu niên ) và ngÆ°á»i cao tuổi, những giai Ä‘oạn khủng hoảng ( xa nhau, thay đổi nghá»?nghiệp, thay đổi chá»?á»? con cái rá»i xa. ) , những chấn thÆ°Æ¡ng tâm lý trá»±c tiếp (tình yêu Ä‘á»?vá»? xung Ä‘á»™t gia đình, bệnh tật, thất bại trong há»c hành và nghá»?nghiệp â€?)
    ·        Tăng cÆ°á»ng những yếu tá»?bảo vá»?nhÆ° giúp tráº?há»™i nhập xã há»™i thông qua há»c tập, phong trào thá»?dục thá»?thao, lá»?há»™i, Ä‘oàn thá»? giúp tráº?tá»?tin vào bản thân và ngÆ°á»i khác; giúp tráº?biết trình bày những khó khăn của mình và yêu cầu giúp Ä‘á»?khi cần thiết.
    ·        Những thầy cô giáo, bác sĩ gia đình, bác sĩ tuyến y t�cơ s� các nhà tư vấn tâm lý được ph�biến những biểu hiện của trầm cảm và các yếu t�nguy cơ t�sát
    ·        Nên có Ä‘Æ°á»ng dây nóng (hotline) giúp những ngÆ°á»i Ä‘ang có nguy cÆ¡ tá»?sát liên há»?Ä‘á»?yêu cầu gíup Ä‘á»?
    ·        Thông qua các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n tin truyá»n thông phá»?biến các hiểu biết cÆ¡ bản vá»?tá»?sát.
    6.2- Phòng ngừa bậc 2 : nhằm mục đích ngăn ngừa sá»?thá»±c hiện mÆ°u toan tá»?sát hoặc đã xảy ra hành vi tá»?sát nhÆ°ng không thành công cÅ©ng nhÆ° các trÆ°á»ng hợp Ä‘e doáº?tá»?sát:
    ·        Nhập viện
    ·        Theo dõi 24/24 nhất là ban đêm, bệnh nhân phải trong tầm quan sát của nhân viên y táº? nên khuyến khích ngÆ°á»i thân á»?lại cùng ngÆ°á»i bệnh.
    ·        NgÆ°á»i bệnh nên nằm trong phòng yên tÄ©nh sáng sủa, không có dụng cá»?nguy hiểm, ban đêm cÅ©ng có đèn má»? không cho bệnh nhân đắp chăn quá mặt.
    ·        Äiá»u trá»?bệnh lý tâm thần Ä‘i kèm vá»›i thuốc hÆ°á»›ng thần phù hợp, kiểm soát vấn Ä‘á»?uống thuốc của ngÆ°á»i bệnh.
    ·        Tâm lý tr�liệu nâng đ�bao gồm tr�liêu cá nhân và tr�liệu nhóm.
    6.3-Phòng ngừa bậc 3: nhằm mục đích ngăn ngừa t�sát tái diễn:
    ·        Sá»­a chữa hoặc Ä‘iá»u chỉnh các yếu tá»?nguy cÆ¡.
    ·        Tâm lý tr�liệu cá nhân, nhóm, gia đình.
    ·        Äiá»u trá»?chống tái phát các bệnh lý tâm thần
     VII Tài liệu tham khảo :      
    1.      George C.Bolian:   Emergency Psychiatry.
    Current Diagnosis & Treatment in Psychiatry 2000, Ch 13, p 157 �158. McGraw-Hill International Editions
    2.    J.Bernard Garré : Urgences psychiatriques. Thérapeutique psychiatrique 1995 p937-939. Hermann Editeurs des  Sciences et des Arts.
    3.    M.Lejoyeux: Risque suicidaire de l’enfant et de l’adolescent. La revue du praticien 2002. 52, p791-796

    Ths Bs Äào Trần Thái CKII. CN Bá»?môn Tâm Thần.

The post Tá»?SÃT TRONG TÂM THẦN HỌC appeared first on Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM.

]]>
//3xdata.com/tu-sat-trong-tam-than-hoc-2/feed/ 0
Tá»?SÃT TRONG TÂM THẦN HỌC – Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM //3xdata.com/tu-sat-trong-tam-than-hoc/ //3xdata.com/tu-sat-trong-tam-than-hoc/#respond Mon, 14 Aug 2017 05:02:46 +0000 //bv-rumit.rhcloud.com/?p=2246 I -Äịnh nghÄ©a tá»?sát : – Là má»™t cái chết tá»?nguyện do chính mình gây ra hay nói má»™t cách khác , là má»™t hành Ä‘á»™ng tá»?Ä‘em lại cái chết cho bản thân. – MÆ°u toan tá»?sát là má»™t hành Ä‘á»™ng có mục đích dẫn tá»›i cái chết cho chính bản thân nhÆ° […]

The post Tá»?SÃT TRONG TÂM THẦN HỌC appeared first on Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM.

]]>
I -Äịnh nghÄ©a tá»?sát :

– Là má»™t cái chết tá»?nguyện do chính mình gây ra hay nói má»™t cách khác , là má»™t hành Ä‘á»™ng tá»?Ä‘em lại cái chết cho bản thân.

– MÆ°u toan tá»?sát là má»™t hành Ä‘á»™ng có mục đích dẫn tá»›i cái chết cho chính bản thân nhÆ° sá»?dụng thuốc quá liá»u hay tá»?gây ra các vết thÆ°Æ¡ng nguy hiểm đến tính mạng.  Trong khi những ý tưởng tá»?sát cho thấy ngÆ°á»i đó muốn kết thúc cuá»™c Ä‘á»i của mình, thÆ°á»ng được biểu lá»?qua lá»i nói hoặc thÆ° tá»? hay gặp á»?thanh thiếu niên.

– Äe doáº?tá»?sát là má»™t thái Ä‘á»?Ä‘e doáº?thá»±c hiện mÆ°u toan tá»?sát trong má»™t thá»i gian gần nhất, đây được coi nhÆ° má»™t lá»i báo Ä‘á»™ng hoặc má»™t tín hiệu đối vá»›i ngÆ°á»i xung quanh.

– Tá»?sát thành công khi Ä‘Æ°a đến cái chết không hồi phục

II- Dịch t�hoc :

-Hiện nay s�liệu liên quan đến t�sát trong nước chưa được chính thức.  Do đó trình bày một s�s�liệu của nước ngoài :

-Tại Pháp : 11.000 trÆ°á»ng hợp tá»?sát trong má»™t năm, cao hÆ¡n sá»?tá»?vong do tai nạn giao thông.á»?lứa tuổi 15-25 tuổi, tá»?sát chiếm 16% tổng sá»?trÆ°á»ng hợp tá»?vong.  Hiếm hÆ¡n á»?tráº?em 10-14

tuổi, chiếm t�l�4,2% t�vong cùng lứa tuổi ( 1995) .

Theo các tác giáº? các con sá»?này còn thấp vì trong thá»±c táº?có những trÆ°á»ng hợp tá»?sát nhÆ°ng được ghi nhận là chết do tai nạn, do ngá»?Ä‘á»™c.

-Tại M�: 30.000 chết do t�sát mỗi năm

III- Nguyên nhân và các yếu t�nguy cơ :

-Những nguyên nhân chính của t�sát là bệnh lý tâm thần và những nguyên nhân xã hội.

3.1- T�sát và bệnh tâm thần:

3.1.1- Rối loạn trầm cảm: những ý tưởng chết chóc và tá»?sát hay gặp nhất trong khi mÆ°u toan tá»?sát ít gặp hÆ¡n, nhÆ°ng ngÆ°á»i thầy thuốc phải luôn luôn cảnh giác.

-Nguy cơ t�sát trong rối loạn trầm cảm tăng cao trong:

·        -Trầm cảm kèm theo lo âu (trầm cảm kích động) với mất ng�nặng n�

·        -Trầm cảm có thêm triệu chứng loạn thần như hoang tưởng, ảo giác.

·        -Cao nhất �ba năm đầu sau khi xác định bệnh (25% ca t�vong)

·        -NgÆ°á»i cao tuổi, phái nam.

·        -Nhân cách lá»?thuá»™c ngÆ°á»i xung quanh hoặc kèm theo bệnh cÆ¡ thá»?nặng, hoặc lá»?thuá»™c rượu.

·        -Hạn ch�giao tiếp xã hội như sống một mình (độc thân, goá, ly di), không ngh�nghiệp (thất nghiệp, hưu trí).

·        -Trong quá kh�đã từng có mưu toan t�sát

3.1.2- Tâm thần phân liệt và rối loạn hoang tưởng cấp:có nguy cơ t�sát cao.

-Xuất hiện dưới hình thức xung động và không nguyên c�

-Do hoang tưởng và ảo giác chi phối (ảo thanh mệnh lệnh, hoang tưởng b�chi phối, �

-ThÆ°á»ng gặp khi kèm theo rối loạn trầm cảm á»?lúc khởi đầu bệnh, hoặc giai Ä‘oạn bệnh tiến triển cÅ©ng nhÆ° giai Ä‘oạn thiếu sót.

3.1.3- Rối loạn hoang tưởng trÆ°á»ng diá»…n:

-Nguy cÆ¡ tá»?sát  ít gặp, có thá»?do ảo giác sai khiến, hoang tưởng bá»?thiệt thòi quyá»n lợi, hoang tưởng được yêu.

3.1.4- Rối loạn loạn thần kinh:

-Trong loạn thần kinh ám ảnh, ngÆ°á»i bệnh hay bá»?ám ảnh bởi những ý tưởng tá»?sát nhÆ°ng rất hiếm khi chuyển thành hành Ä‘á»™ng.

-Ngược lại trong rối loạn phân ly (rối loạn chuyển di, Hysteria) với tình trạng gia tăng biểu l�cảm xúc quá mức đôi khi dẫn đến mưu toan t�sát

3.1.5- Rối loạn tâm thần thực tổn:

-Trong sảng, sa sút tâm thần nguy cơ t�sát rất hiếm, có th�do tai nạn vì rối loạn ý thức, mất kh�năng định hướng, mất kh�năng t�kiểm soát đưa tới hành vi nguy hiểm.

-Có th�gặp trong trầm cảm khởi đầu của suy giảm  hoạt động nhận thức.

3.1.6- L�thuộc rượu và ma túy :

-Mưu toan t�sát thực s�hay gặp �nhóm l�thuộc ma túy.

-Ngoài ra cÅ©ng lÆ°u ý những trÆ°á»ng hợp được coi tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i tá»?sát nhÆ° tá»?hủy hoại dần dần vá»›i rượu và ma túy cÅ©ng nhÆ° hành vi tá»?sát nhÆ° sá»?dụng quá liá»u ma túy trong khi Ä‘á»™ng cÆ¡ tá»?sát thÆ°á»ng không rõ ràng.

3.1.7- Rối loạn hành vi ăn uống :

-MÆ°u toan tá»?sát và tá»?sát thÆ°á»ng hay gặp á»?thanh thiếu niên có rối loạn hành vi ăn uống (25%). Äặc biệt á»?những ngÆ°á»i chán ăn có những cÆ¡n ăn nhiá»u và những ngÆ°á»i ăn nhiá»u kèm theo hành vi tá»?gây ra nôn ói .

3.1.8- Rối loạn nhân cách :

-ThÆ°á»ng gặp á»?những ngÆ°á»i không chịu Ä‘á»±ng Ä‘Æ°Æ¡c sá»?ngược đãi, không có kháº?năng trì hoãn phản ứng cảm xúc, hay có khuynh hÆ°á»›ng xung Ä‘á»™ng hay vi phạm các luật lá»?và đòi há»i giải quyết ngay các khó khăn gặp phải.

-Ngoài ra �thanh thiếu niên cũng hay gặp những cá nhân thích có các hành vi nguy hiểm như chơi các môn th�thao nguy hiểm

3.2-  T�sát và các nguyên nhân xã hội:

3.2.1- Sá»?ngược đãi: ThÆ°á»ng bá»?che dấu, phá»?nhận, hay xảy ra á»?thanh thiếu niên. Sá»?ngược đãi này có thá»?gây tổn thÆ°Æ¡ng cÆ¡ thá»? lạm dụng tình dục, hay gây chấn thÆ°Æ¡ng tâm lý. Äây là má»™t yếu tá»?nguy cÆ¡ quan trá»ng của tá»?sát. Lúc nhá»?bá»?ngược đãi, lá»›n lên bá»?nguy cÆ¡ tá»?sát gấp ba lần.

3.2.2- Yếu tá»?gia đình: Cha máº?bá»?bệnh tâm thần (trầm cảm, lá»?thuá»™c rượu, lá»?thuá»™c ma túy, nhân cách chống đối xã há»™i), xung Ä‘á»™t gia đình thÆ°á»ng xuyên, ly dá»? mất ngÆ°á»i thân.

3.2.3- Yếu tá»?há»c tập và nghá»?nghiệp:

Thất bại trong há»c tập và nghá»?nghiệp.

3.2.4 -Yếu t�bệnh tật:

Bệnh cơ th�nặng, nhiễm HIV.

3.2.5- Yếu t�quan h�yêu đương: Chia tay, có thai, phá thai.

3.3- Tá»?sát và các nguyên nhân sinh há»c:

á»?các bệnh nhân trầm cảm chết do tá»?sát xung Ä‘á»™ng, các tác giáº?ghi nhận sá»?giảm nồng Ä‘á»?chất chuyển hoá của Serotonine (Acide 5-hydroxyindolacétique-5 HIAA) trong dịch não tuá»?  Má»™t sá»?nghiên cứu khác ghi nhận sá»?giảm nồng Ä‘á»?chất chuyển hoá của Dopamine (Acide homovanillique) trong dịch não tuá»?của ngÆ°á»i tá»?sát.

IV- Các phương thức t�sát:

Tá»±Â?sát thÆ°á»ng được thá»±c hiện bởi những phÆ°Æ¡ng tiện mãnh liệt. Dá»±a theo má»™t thống kê của tác giáº?Pháp vá»?tá»?sát á»?thanh thiếu niên Pháp.

Æ  phái nam treo cá»?đứng hàng đầu (38,7%), káº?đó là súng đạn (35%), uống thuốc quá liá»u và nhảy lầu.

�phái n�treo c�gây t�vong cao nhất (27%), t�đầu độc (26%), nhảy lầu (18%).

MÆ°u toan tá»?sát thÆ°á»ng gấp 30-60 lần tá»?sát thật sá»? ghi nhận 40.000 ca dÆ°á»›i 25 tuổi có mÆ°u toan tá»?sát xảy ra má»—i năm. ThÆ°á»ng gặp nhiá»u á»?ná»?hÆ¡n á»?nam (3/1). PhÆ°Æ¡ng tiện thÆ°á»ng sá»?dụng là thuốc hÆ°á»›ng thần, thuốc giảm Ä‘au, cắt tÄ©nh mạch.

V- Thăm khám lâm sàng :

ThÆ°á»ng được thá»±c hiện tại bệnh viện bao gồm thăm khám cÆ¡ thá»? tâm thần, đánh giá các yếu tá»?môi trÆ°á»ng gia đình và xã há»™i

5.1- Khám cơ th�:

·        Phát hiện các tổn thÆ°Æ¡ng cÆ¡ thá»?do hành vi tá»?sát gây ra, đánh giá mức Ä‘á»?trầm trá»ng, chuyển hồi sức cấp cứu nếu cần thiết.

·        Äánh giá tổng trạng, tình trạng dinh dưỡng, vá»?sinh cÆ¡ thá»? những dấu vết cÆ¡ thá»?do bá»?ngược đãi cÅ©ng nhÆ° lạm dụng tình dục, tìm những dấu hiệu lạm dụng rượu và ma tuý.  Nếu cần thiết xác định nồng Ä‘á»?rượu trong máu và xét nghiệm tìm Ä‘á»™c chất.

5.2- Khám tâm thần :

·        Tìm hiểu tiá»n căn bệnh lý tâm thần cá nhân và gia đình

·        Phát hiện các rối loạn tâm thần hiện tại và đánh giá mức đ�liên quan với mưu toan hoặc hành vi t�sát hiện tại.

·        Tìm hiểu những phương tiện đã được s�dụng cho hành vi t�sát.

·        Phát hiện những yếu t�thúc đẩy trực tiếp cũng như các nét đặc trưng của nhân cách

5.3- Äánh giá các yếu tá»?môi trÆ°á»ng và xã há»™i :

·        Tìm hiểu các tình huống b�ngược đãi.

·        Tìm hiểu kết quáº?há»c tập, hoặc thành quáº?lao Ä‘á»™ng.

·        Äánh giá mối quan há»?đối vá»›i các thành viên trong gia đình, trÆ°á»ng há»c hoặc nÆ¡i làm việc.

VI- Phòng ngừa và Ä‘iá»u trá»?/u>

6.1-Phòng ngừa bậc 1 : nhằm mục đích phát hiện sá»›m các trÆ°á»ng hợp có ý tưởng hoặc mÆ°u toan tá»?sát bao gồm :

·        Äánh giá những yếu tá»?nguy cÆ¡ và những tình huống dá»?Ä‘Æ°a tá»›i tá»?sát nhÆ° hay xảy ra á»?tuổi tráº?( thanh thiếu niên ) và ngÆ°á»i cao tuổi, những giai Ä‘oạn khủng hoảng ( xa nhau, thay đổi nghá»?nghiệp, thay đổi chá»?á»? con cái rá»i xa. ) , những chấn thÆ°Æ¡ng tâm lý trá»±c tiếp (tình yêu Ä‘á»?vá»? xung Ä‘á»™t gia đình, bệnh tật, thất bại trong há»c hành và nghá»?nghiệp â€?)

·        Tăng cÆ°á»ng những yếu tá»?bảo vá»?nhÆ° giúp tráº?há»™i nhập xã há»™i thông qua há»c tập, phong trào thá»?dục thá»?thao, lá»?há»™i, Ä‘oàn thá»? giúp tráº?tá»?tin vào bản thân và ngÆ°á»i khác; giúp tráº?biết trình bày những khó khăn của mình và yêu cầu giúp Ä‘á»?khi cần thiết.

·        Những thầy cô giáo, bác sĩ gia đình, bác sĩ tuyến y t�cơ s� các nhà tư vấn tâm lý được ph�biến những biểu hiện của trầm cảm và các yếu t�nguy cơ t�sát

·        Nên có Ä‘Æ°á»ng dây nóng (hotline) giúp những ngÆ°á»i Ä‘ang có nguy cÆ¡ tá»?sát liên há»?Ä‘á»?yêu cầu gíup Ä‘á»?

·        Thông qua các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n tin truyá»n thông phá»?biến các hiểu biết cÆ¡ bản vá»?tá»?sát.

6.2- Phòng ngừa bậc 2 : nhằm mục đích ngăn ngừa sá»?thá»±c hiện mÆ°u toan tá»?sát hoặc đã xảy ra hành vi tá»?sát nhÆ°ng không thành công cÅ©ng nhÆ° các trÆ°á»ng hợp Ä‘e doáº?tá»?sát:

·        Nhập viện

·        Theo dõi 24/24 nhất là ban đêm, bệnh nhân phải trong tầm quan sát của nhân viên y táº? nên khuyến khích ngÆ°á»i thân á»?lại cùng ngÆ°á»i bệnh.

·        NgÆ°á»i bệnh nên nằm trong phòng yên tÄ©nh sáng sủa, không có dụng cá»?nguy hiểm, ban đêm cÅ©ng có đèn má»? không cho bệnh nhân đắp chăn quá mặt.

·        Äiá»u trá»?bệnh lý tâm thần Ä‘i kèm vá»›i thuốc hÆ°á»›ng thần phù hợp, kiểm soát vấn Ä‘á»?uống thuốc của ngÆ°á»i bệnh.

·        Tâm lý tr�liệu nâng đ�bao gồm tr�liêu cá nhân và tr�liệu nhóm.

6.3-Phòng ngừa bậc 3: nhằm mục đích ngăn ngừa t�sát tái diễn:

·        Sá»­a chữa hoặc Ä‘iá»u chỉnh các yếu tá»?nguy cÆ¡.

·        Tâm lý tr�liệu cá nhân, nhóm, gia đình.

·        Äiá»u trá»?chống tái phát các bệnh lý tâm thần

VII Tài liệu tham khảo :

1.      George C.Bolian:   Emergency Psychiatry.
Current Diagnosis & Treatment in Psychiatry 2000, Ch 13, p 157 �158. McGraw-Hill International Editions

2.    J.Bernard Garré : Urgences psychiatriques. Thérapeutique psychiatrique 1995 p937-939. Hermann Editeurs des  Sciences et des Arts.

3.    M.Lejoyeux: Risque suicidaire de l’enfant et de l’adolescent. La revue du praticien 2002. 52, p791-796

Ths Bs Äào Trần Thái CKII. CN Bá»?môn Tâm Thần.

 

The post Tá»?SÃT TRONG TÂM THẦN HỌC appeared first on Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM.

]]>
//3xdata.com/tu-sat-trong-tam-than-hoc/feed/ 0