Gs Ts Sube Banerjee , Viện tâm thần ĐH hoàng gia London , chuyên gia tâm thần người già “ngạc nhiên với kết qu�?rõ ràng, không mập m�?trong kết qu�?nghiên cứu này�? T�?đó các tác gi�?khuyến cáo các bác sĩ điều tr�?nên điều chỉnh lại phương án điều tr�?trầm cảm �?người già và “xem xét lại việc kê toa thuốc chống trầm cảm�? đặc biệt với các loại thuốc chống trầm cảm thường dùng trong trầm cảm �?bệnh nhân sa sút tâm thần Alzheimer.

Công trình này do HTA-SADD (Health Technology Assessment Study of the Use of Antidepressants for Depression in Dementia) tiến hành trên 326 bệnh nhân (tuổi trung bình 79) t�?tháng 1/2007 đến tháng 12 / 2009 tại 9 trung tâm dịch v�?tâm thần dành cho người cao tuổi. Tất c�?bệnh nhân đều có chẩn đoán trầm cảm kèm theo trong thời gian 4 tuần hoặc hơn và điểm s�?đánh giá theo Thang lượng giá trầm cảm �?người sa sút tâm thần (Cornell Scale for Depression in Dementia = CSDD) t�?8 điểm tr�?lên. Bệnh nhân được dùng  ngẫu nhiên 150 mg sertraline ( 107 bệnh nhân, 68 %  n�?) và 45 mg mirtazapine (108 bệnh nhân, 71 %  n�?) và gi�?dược (111 bệnh nhân , 64 %  n�? mỗi ngày. Mục tiêu nghiên cứu đầu tiên là điểm s�?CSDD đánh giá vào tuần l�?th�?13, mục tiêu th�?2 là điểm s�?CSDD và các tác dụng ph�?�?tuần l�?th�?39.

Nghiên cứu này đăng trên tạp chí Lancet 18 tháng 7/2011

Th�?giới hiện nay có khoảng 35 triệu người b�?sa sút tâm thần và trong s�?này hơn 20 % b�?trầm cảm. “Trầm cảm là một trong những bệnh nặng đi kèm sa sút tâm tâm thần và là mối quan tâm lo ngại trong điều tr�?mà chúng ta chưa chứng minh được�? Mục đích nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu qu�?và tính an toàn của 2 loại thuốc chống trầm cảm được dùng ph�?biến nhất trong điều tr�?trầm cảm �?bệnh nhân sa sút tâm thần.

Kết qu�?như sau: 
�?Điểm s�?CSDD �?tuần l�?th�?13 đều giảm �?c�?3 nhóm bệnh nhân nhưng không có s�?khác biệt có ý nghĩa giữa nhóm bệnh nhân dùng sertraline và nhóm dùng mirtazapine so với nhóm bệnh nhân dùng gi�?dược (1.17 và 0.01) hoặc so sánh các nhóm với nhau (1.16)
�?Không có s�?khác biệt v�?điểm s�?CSDD giữa các nhóm  vào thời điểm đánh giá tuần l�?th�?39.
�?Có s�?khác biệt v�?các tác dụng ph�?có hại giữa nhóm bệnh nhân dùng gi�?dược và nhóm bệnh nhân dùng sertraline (26 % – 43 %; P=.010) và nhóm bệnh nhân dùng mirtazapine (41 % ; P= .031).

Các tác ph�?có hại là các phản ứng d�?dày ruột, đặc biệt gặp nhiều nhất là nôn ói �?nhóm bệnh nhân dùng sertraline, chóng mặt và buồn ng�?gặp �?nhóm bệnh nhân dùng mirtazapine. So sánh với c�?2 nhóm bệnh nhân dùng thuốc, nhóm bệnh nhân dùng gi�?dược  ít b�?các tác dụng ph�?có hại  (P=.003)
�?15 bệnh nhân t�?vong trong thời gian 39 tuần nghiên cứu, mỗi nhóm 5 bệnh nhân.
Theo Ts Banerjee thông tin này nhằm cho chúng ta suy nghĩ trước khi s�?dụng thuốc chống trầm cảm cho bệnh nhân sa sút tâm thần, mục đích có th�?cải thiện các triệu chứng trầm cảm ẩn chứa trongviệc chăm sóc bệnh nhân sa sút tâm thần.  Tuy nhiên các nhà nghiên cứu đ�?xuất rằng nên dè dặt dùng thuốc chống trầm cảm cho những bệnh nhân điều tr�?mà các triệu chứng trầm cảm không cải thiện trong thời gian 3 tháng vì nguy cơ tác dụng ph�?có hại của thuốc chống trầm cảm hoặc vì tình trạng bệnh  (sa sút tâm thần) trầm trọng.

Ts Henry Brodaty (Trung tâm nghiên cứu Brain and Aging Research Program and Primary Dementia  , University of New South Wales) Sydney Australia nhận xét đây là một nghiên cứu th�?nghiệm lâm sàng lớn v�?s�?dụng thuốc chống trầm cảm �?bệnh nhân sa sút tâm thần t�?trước đến nay và bằng c�?những nghiên cứu trước kia cộng lại.

Mặc dù với kết qu�?tiêu cực nhưng những phát hiện này là rất quan trọng vì trầm cảm ph�?biến �?bệnh nhân sa sút tâm thần và các kết qu�?của các nghiên cứu trước kia ‘không thuyết phục�? Thuốc chống trầm cảm không hiệu qu�?�?bệnh nhân sa sút tâm thần đặt ra câu hỏi có hay không một cơ ch�?bệnh lý khác trong trầm cảm �?bệnh nhân Alzheimer.

Ts Brodaty ch�?ra rằng kết qu�?nghiên cứu này khuyến cáo �?phương pháp chăm sóc từng bước thận trọng, nếu không thành công với việc theo dõi can thiệp tâm lý xã hội thì hay tiếp đến các can thiệp khác ( như dùng thuốc chống trầm cảm ). Ts Brodaty cũng nhấn mạnh nghiên cứu này không  ch�?trương loại b�?thuốc chống trầm cảm �?bệnh nhân sa sút tâm thần.  Kết qu�?nghiên cứu còn cho thấy s�?cần thiết sáng tạo thay đổi thuốc trong điều tr�?trầm cảm �?bệnh nhân sa sút tâm thần và s�?dụng các phương pháp điều tr�?dựa trên chứng c�?khoa học và kết hợp các chuyên khoa khác trong điều tr�?

Thực t�?lâm sàng chúng ta thấy bệnh nhân sa sút tâm thần có thể�?có nhiều triệu chứng trầm cảm và nên chọn lựa, cân nhắc  loại thuốc chống trầm cảm nào ít tác dụng ph�?nhất, hiệu qu�?cao, phù hợp với thực trạng bệnh của bệnh nhân. Ví d�?bệnh nhân đang b�?một loại bệnh nào khác kèm theo, các thuốc chuyên khoa tâm thần khác  đã và đang được dùng (trong đó có thuốc chống trầm cảm mang lại ít hiệu qu�?và các loại thuốc khác có th�?không thật s�?cần thiết). Vấn đ�?là bệnh nhân cao tuổi có biểu hiện buồn rầu, không muốn “can dự”�?vào công việc , ng�?ít, kém tập trung suy nghĩ, quên những s�?việc mới xảy ra , �?được cho là bình thường nên con cháu và bác sĩ chuyên khoa cũng khó phát hiện trầm cảm. Kinh nghiệm cũng đã chứng minh cần thiết phát hiện sớm trầm cảm và thời gian s�?dụng thuốc chống trầm cảm người cao tuổi b�?sa sút tâm thần không nên kéo dài.

Bs Phạm Văn Tr�? BV Tâm thần Tp H�?Chí Minh

TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. No benefit, more side effects indicate clinicians should reconsider use. Deborah Brauser. Medscape Medical News. Psychiatry
2. Depression in Later Life a Harbinger of Dementia. Fran Lowry. Medscape Medical News. Psychiatry

The post THUỐC CHỐNG TRẦM CẢM: KHÔNG LỢI ÍCH, NHIỀU TÁC DỤNG PH�?– VÀ NÊN XEM XÉT LẠI CH�?ĐỊNH �?NGƯỜI GIÀ SA SÚT TÂM THẦN appeared first on Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM.