Th�?nhưng tại con người ta c�?lạm dụng và c�?nghiện ? Khoa học đã nhận định nghiện là một bệnh của não vì các chất gây nghiện làm thay đổi cấu trúc của t�?bào và hoạt động lâu dài của chúng, và do đó có th�?dẫn đến nhiều thương tổn như t�?bào thần kinh b�?hủy hoại với hậu qu�?rối loạn hành vi. C�?th�?là loạn thần (có triệu chứng hoang tưởng ảo giác và hành vi bất thường) đối với các nghiện các chất dạng thuốc phiện (heroin). Là các ảo giác th�?giác chi phối hành vi, tấn công hành hung, đập phá, thậm chí giết người, t�?sát khi s�?dụng các chất ma túy tổng hợp (methamphetamine, mephedrone, v.v�?.

Có s�?khác nhau giữa lạm dụng và ph�?thuộc (hay nghiện) ma túy. Lạm dụng gồm các triệu chứng và bối cảnh sau đây:

�?Thất bại trong việc thực hiện một vai trò bắt buộc nào đó.
�?Có trục trặc liên quan luật pháp.
�?Dùng ma túy trong tình trạng mạo hiểm.
�?Tiếp tục s�?dụng dù đang có khó khăn trong quan h�?gia đình xã hội (hậu qu�?.

Các triệu chứng của nghiện ma túy là:

�?Dùng ma túy s�?lượng nhiều hơn mong muốn.
�?Không th�?ngưng hay giảm liều ma túy.
�?Phải mất nhiều thời gian hoạt động đ�?kiếm tiền (t�?công việc, ngh�?nghiệp  chính đáng hay cùng bạn nghiện lừa đảo, trộm cắp) đ�?mua ma túy.
�?Tiếp tục s�?dụng dù biết sức khỏe kém đi cùng các quan h�?xã hội càng ngày càng tr�?nên xấu.

Ph�?thuộc hay nghiện có th�?xảy ra hoặc không tình trạng cai khi cơ th�?thiếu ma túy (gọi là cơn vã) do ngưng ma túy đột ngột (do hết tiền mua, hay do b�?cách ly chặt ch�?không được “cấp�?ma túy). Ph�?thuộc ma túy luôn xảy ra tình trạng phải tăng liều s�?dụng đ�?đạt tới hiệu qu�?mong muốn ( gọi là phê ma túy). Thuật ng�?ph�?thuộc mang tính khoa học giảng dạy nghiên cứu, thực t�?gọi là nghiện – nghiện ngập với ý nghĩa xấu hơn v�?hành vi cư x�?và đạo đức.

Đ�?lạm dụng hay nghiện ma túy phải có ba điều kiện:

1. Có sẵn ma túy:
a. Các thuốc gây nghiện khi bác sĩ kê toa không đúng quy ch�? và hoặc chúng không được quản lý hữu hiệu.
b. D�?mua ma túy do đối tượng mua bán ma túy mời chào.

2. Có người đang thích hoặc đang cần s�?dụng ma túy:
a. Là những người đang nghiện, đã nghiện, thậm chí đã cai nghiện “khỏi�?nhưng vì bệnh lý tổn thương t�?bào não b�?kéo dài với tình trạng hoạt động tâm lý chưa th�?thay đổi theo hướng “tích cực�?đầy đ�?
b. Là thanh thiếu niên, học sinh b�?d�?d�?và hoặc đang trong giai đoạn phát triển sinh lý thần kinh được xem như yếu t�?thúc đẩy khám phá cảm xúc mới.
c. Là những người mắc một s�?bệnh cần dùng ma túy như dược chất giảm đau hay một s�?ch�?định y khoa khác.

3. Có “nơi- địa điểm�?s�?dụng ma túy:
a. Kín đáo nhất có th�?được và hoặc được ngụy trang bằng các tình huống cho phép như vũ trường, quán xá, v.v�?br /> b. Tại gia đình nếu người nghiện được “độc lập�?�?một mức đ�?nào đó và ít được quan tâm.

T�?một s�?nhận định trên, công tác phòng chống ma túy thường phải kết hợp đồng b�?ba lĩnh vực: ngăn cản s�?xuất hiện của ma túy, tuyên truyền và điều tr�?người nghiện.

Công tác tuyên truyền tác hại sức khỏe của ma túy rất quan trọng bởi đối tượng “b�?d�?dỗ�? “th�?sức mạnh�?và “x�?stress�?thường là thanh thiếu niên. Hiện nay, nhiều thanh thiếu niên đến khám tại Bệnh viện Tâm thần vì cơn rối loạn hành vi vẫn cho rằng dùng ma túy tổng hợp “vừa không gây nghiện, vừa chứng t�?kh�?năng đam mê bất tận�? Kết qu�?là không còn kh�?nặng tập trung học, không hiểu bài, vì tiếng nói ảo trong đầu, vì ý tưởng t�?cao, vì ảo th�?gây s�?sệt tới mức hoảng loạn đập phá, gây hấn đánh người. Nếu cha m�?đưa tới khám thường vì b�?học, ngh�?nghiệp dang d�? vì chi phí quá lớn hàng ngày,v.v�?Nếu bạn gái đưa tới thì thường thêm lý do suy giảm kh�?năng quan h�?tình dục, v.v�?/p>

Ngăn cản s�?xuất hiện của ma túy dựa vào tài thao lược, kh�?năng và kinh nghiệm của lực lượng an ninh và của c�?người dân. Khi chúng ta hiểu càng nhiều v�?tâm lý tội phạm và nhạy cảm v�?tâm lý hành vi thì công tác này càng đạt nhiều hiệu qu�?

V�?điều tr�? thời gian nghiện càng dài càng phải dùng ma túy liều cao hơn và càng nhiều triệu chứng rối loạn tâm thần �?rối loạn hành vi cư x�?, càng suy giảm kh�?năng nhận thức, trí nh�?– “sức khỏe của não�?càng giảm. T�?đây chúng ta phải nhận định điều tr�?nghiện là “cực k�?khó�? đòi hỏi nhiều thời gian nhưng vẫn mang lại hiệu qu�?nếu “người điều tr�?và người được điều tr�? soignant �?soigné �?hiểu thấu đáo v�?ma túy và �?hiểu nhau một cách thật s�?khoa học.

Các chuyên gia tâm thần Âu –M�?đã chứng minh cách ly hoàn toàn ma túy, cắt cơn nghiện bắt buộc thường không duy trì được kết qu�? S�?phát triển của khoa học đưa đến khái niệm đồng vận- đối vận trong hoạt động của t�?bào thần kinh và có th�?thay th�?dược chất gây nghiện này bằng một đồng vận khác ít gây thương tổn t�?bào não b�?hơn. S�?thay th�?này nhằm mục đích từng bước loại b�?ma túy khỏi nhu cầu của bệnh nhân, “chỉnh�?lại hoạt động của các t�?bào não b�? và do đó mang lại trạng thái tâm lý và hoạt động tâm thần bình thường. Hiện nay phương pháp điều tr�?nghiện thay th�?các chất dạng thuốc phiện bằng đồng vận Methadone đang rất ph�?biến. Buprenorphine đã được nghiên cứu th�?nghiệm lâm sàng và áp dụng tại nhiều cơ s�?điều tr�? Suboxone là ch�?phẩm mới với ưu điểm có th�?phòng ngừa tình trạng quá liều khi người bệnh lãnh thuốc t�?s�?dụng. Bệnh nhân không nên t�?ý dùng thêm heroin, các loại ma túy tổng hợp hoặc một s�?hóa dược gây nghiện khác (như Diazepam, Lexomil, Xanax. �? vì rất d�?gây ra ng�?độc dẫn tới t�?vong.

Công tác phòng chống ma túy cần được “ph�?cập�?tới tận gia đình, trường học, đến cơ quan, t�?chức xã hội, và đến�?các bác sĩ (bất k�?chuyên khoa hay cấp quản lý nào). Thực t�?cần nâng cao kiến thức “nền tảng�?v�?nghiện chất cũng như về�?tâm lý người nghiện, chi phí đào tạo nhân lực (bác sĩ, chuyên viên tâm lý, điều dưỡng, tr�?tá xã hội), trang thiết b�?luôn thấp hơn hậu qu�?xấu người nghiện gây ra cho xã hội.

Cơ quan Dịch v�?Sức khỏe Tâm thần và Nghiện chất Hoa K�?(Substance Abuse and mental Health Services Administration – SAMHSA) đang t�?chức  “Tuần l�?Quốc gia Phòng chống Ma túy 2014 (National Prevention Week 2014) t�?ngày 18 �?24/ 5 với khẩu hiệu : “Cuộc sống, Sức khỏe – Tương lai của Chúng ta�?một cách rất có ý nghĩa.

Đ�?tránh lạm dụng và nghiện ma túy, �?mức đ�?tư duy không trừu tượng, là “t�?cứu mình trước khi người khác cứu�?với chiến lược, chính sách tuyên truyền giáo dục một cách khoa học và kh�?năng thực hành tr�?liệu, chăm sóc hoạt động tâm thần của bệnh nhân nghiện s�?mang lại nhiều kết qu�?mong đợi cho tất c�?mọi người.

Tài liệu tham khảo:
1. Robert E. Hales, MD., MBA. Stuart C. Yudofsky, MD. Galen O. Gabbard, MD. Textbook of Psychiatry. The American Psychiatric Publishing. Fifth Edition. 2008. Page 365-06.
2. Stewart B, Leavitt, PhD. Methadone-Drug Interaction. Addiction Treatment Forum. Mallinckrodt. 3rd Edition 2005.

The post NHÂN NGÀY PHÒNG CHỐNG MA TÚY 26/6 appeared first on Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM.