Rối loạn lo âu là một trong những chẩn đoán ph�?biến trong chuyên ngành tâm thần. Bệnh thường bắt t�?những lo lắng, stress do áp lực công việc hay tiền s�?b�?lạm dụng, bạc đãi trong môi trường thiếu thân thiện cởi m�? �?không được chữa tr�?kịp thời. Tất nhiên còn nhiều yếu t�?khác như kinh t�? gia đình, di truyền, v.v�?Đã có nhiều nghiên cứu v�?mối liên quan giữa các rối loạn lo âu và các triệu chứng cơ th�?diễn ra đồng thời được gọi một cách lạm dụng thuật ng�?là “cơ th�?hóa�? Thực t�?thăm khám điều tr�?ngoại trú cũng ghi nhận hàng loạt các triệu chứng “cơ th�?hóa�?này như “một tập hợp các biểu hiện lo âu�?

Bệnh nhân rối loạn lo âu thường phải chịu đựng một loạt các triệu chứng bệnh cơ th�?xảy ra đồng thời có th�?hình thành một hội chứng mới với tên gọi là các ch�?viết tắt ALPIM. Đó là A: Anxiety-lo âu; L: Laxity-u�?oải; P: Pain- đau nhức; I: Immune- miễn dịch (phản ứng d�?ứng của cơ th�?như khó th�?; M: Mood- khí sắc (thay đổi tính khí như buồn chán thất thường).

Các bác sĩ thường không chú ý tới hội chứng này và gạt b�?mối liên kết với các triệu chứng bệnh khác trên cơ th�? Các nhà nghiên cứu đã phát hiện tần suất của các triệu chứng lo âu và các triệu chứng thuộc các lĩnh vực trên cao hơn nhiều so với trong dân s�?chung.

Cần lưu ý rằng trong chuyên ngành tâm thần, một s�?rối loạn k�?trên đã được mang tên triệu chứng thực th�? và ngày nay được nhìn nhận thật s�?là các triệu chứng biểu hiện bệnh lý trong lĩnh vực nội khoa khác.

Nhóm nghiên cứu dựa trên kinh nghiệm lâm sàng và kết qu�?các nghiên cứu trước đó cho biết có một mối liên quan rõ ràng giữa các rối loạn lo âu và các biểu hiện bệnh lý xảy ra cùng lúc của một s�?cơ quan trong cơ th�? Chúng ta có th�?k�?ra các biểu hiện ch�?yếu của ALPIM:

�?Đối với các rối loạn lo âu: gồm các cơn hoảng loạn, cơn lo âu lan tỏa và ám ảnh s�?xã hội.

�?Các biểu hiện u�?oải mệt mỏi: nhức mỏi khớp xương, suy van tim (h�?van 2 lá), ngoẹo mỏi xương sống, quá mỏi phải c�?động nhiều lần, quay vặn lưng nghe tiếng kêu.

�?Các triệu chứng đau gồm đau co cơ bắp, dây chằng khớp xương, đau đầu kéo dài hàng ngày, đau h�?v�?làm kích thích gây tiểu nhiều lần.

�?Lĩnh vực miễn dịch th�?hiện cơn khó th�?như suyễn, suy giảm hoạt động tuyến giáp, hội chứng mệt mỏi mạn tính và viêm mũi d�?ứng.

�?Cuối cùng là các rối loạn khí sắc (hay tính khí) như cơn hưng cảm nh�?hoặc cơn trầm cảm, các giai đoạn trầm cảm nặng, cơn trầm cảm chu k�?ngắn và tình trạng phản ứng của cơ th�?với thuốc chống trầm cảm khi bắt đầu uống.

Dựa trên Bản Câu hỏi khảo sát v�?ALPIM nhằm nhận định bệnh nhân ALPIM bằng phương pháp cắt ngang, t�?nhiên, các tác gi�?phát hiện nhóm bệnh nhân có các lĩnh vực bệnh lý đồng diễn kèm theo cao hơn rõ rệt so với nhóm người tham gia trong dân s�?chung. Kết qu�?c�?th�?như sau:

�?Tần suất đau khớp xương 59,3 % và sa van tim 32,9% so với 10 -15 % và 2,4% �?nhóm người bình thường tham gia khảo sát.

�?Tần suất đau co cơ và dây chằng khớp xương 80,3 % , hội chứng kích thích đại tràng 76,3% so với 2,1% – 5,7 % và 17% �?nhóm người bình thường.

�?V�?các biểu hiện bệnh lý h�?miễn dịch như viêm mũi d�?ứng và hội chứng mệt mỏi mạn tính cũng có s�?khác biệt tương t�?/p>

�?V�?các rối loạn khí sắc, tần suất rối loạn trầm cảm nặng là 92,2 % so với 16,6% trong dân s�?chung. Tần suất cơn trầm cảm lưỡng cực và cơn trầm cảm chu k�?ngắn là 71,1%, 67,1% so với 3,9% và 0,56% trong dân s�?chung.

�?Tần suất của phản ứng của cơ th�?khi bắt đầu uống thuốc chống trầm cảm là 92,1% so với 9%- 57% trong dân s�?chung.

Phân tích thống kê cho thấy hơn 80% bệnh nhân có tiền s�?cơn lo âu hoảng loạn, đau co cơ bắp, cơn trầm cảm nặng và phản ứng với thuốc chống trầm cảm khi bắt đầu điều tr�? Có th�?nhận định các biểu hiện k�?trên là kiểu hội chứng ALPIM. Kết qu�?phân tích của nhóm nghiên cứu cho thấy có mối liên quan rõ ràng giữa co cơ nhức mỏi, sa van tim 2 lá với rối loạn khí sắc chu k�?ngắn (ch�?yếu cơn trầm cảm ngắn, cơn hưng cảm ngắn khó phát hiện). Đau đầu kéo dài hàng ngày xảy ra đồng thời trong rối loạn trầm cảm lưỡng cực (ch�?yếu là giai đoạn trầm cảm nặng) rất rõ rệt.

Theo Gs Ts Coplan, Trung tâm Y khoa Downstate SUNY, New York City, không có nhiều hy vọng hội chứng ALPIM được chấp nhận vì chưa được mọi người quan tâm. Bản câu hỏi đã được thực hiện nhưng không dùng đ�?chẩn đoán hội chứng ALPIM.

Khi điều tr�?lo âu và các rối loạn khí sắc, chúng ta giúp bệnh nhân ng�?ngon, vượt qua stress, ngưng tiết xuất cytokine, �?s�?tr�?nên d�?dàng hơn. Đối với các bác sĩ, còn cần nhiều thời gian đ�?nhận biết, đ�?thay đổi tư duy, �?nhưng đối với kết qu�?nghiên cứu này, chúng tôi đã có bản câu hỏi test và m�?mang tầm nhìn. Trong y khoa còn nhiều điều chúng ta chưa biết và chưa có phương tiện k�?thuật nghiên cứu nhưng chúng ta đã gặp nhiều bệnh nhân có nhiều rối loạn xảy ra đồng thời và đây là cơ hội tìm hiểu.

Cho tới hiện tại, chúng tôi gặp khá nhiều bệnh nhân khai lo lắng, mất ng�? tập trung làm việc kém, mệt mỏi, buồn phiền, giật mình lo nghĩ vô c�? d�?quạu c�?�?Có người có từng lúc bứt rứt, khó th�? hồi hộp đánh trống ngực, nặng hơn cảm giác lạnh tê tay chân và toát m�?hôi phải nhập viện cấp cứu nhưng không phát hiện bệnh lý tim mạch hay thần kinh khác. Kết qu�?“h�?1/4 van 2 lá�?theo kết qu�?siêu âm tim cũng góp phần làm trầm trọng thêm triệu chứng lo âu. Tuổi tr�?hơn thì cảm giác phải đi tiêu tiểu nhiều lần, nhất là khi có áp lực việc làm, học hành hay s�?kiện thay đổi ngoài ý muốn,�?Cùng với tiêu chuẩn thời gian có th�?chẩn đoán là các rối loạn lo âu hoặc các rối loạn trầm cảm.

Tuy nhiên, không ít bệnh nhân, đặc biệt là n�?trung niên tr�? thường kèm theo các triệu chứng đau đầu, đau cứng c�?gáy, nhức mỏi khớp xương, hay cảm giác tê chạy rần rần, v.v�?và hầu hết những bệnh nhân này đã được tiến hành các k�?thuật chẩn đoán hình ảnh vói kết qu�?bình thường. Đây có th�?là những triệu chứng bệnh lý nội thần kinh đã “thực th�?hóa�?t�?các rối loạn lo âu. Hay nói cách khác, d�?hiểu hơn, là các biểu hiện này xảy ra đồng thời (hoặc đồng diễn) với rối loạn lo âu, với các giai đoạn của rối loạn khí sắc.

Trong nghiên cứu của El-Gabalawy  và cộng sự�?năm 2013, hơn 90% rối loạn lo âu có các rối loạn tâm thần khác, rối loạn nhân cách và các bệnh lý cơ th�? Thường gặp nhất là các rối loạn lo âu khác cùng xảy ra, là rối loạn khi sắc và lạm dụng các chất gây nghiện và chúng thường dẫn đến hạn ch�?kết qu�?điều tr�? Các biểu hiện đồng diễn của các bệnh lý cơ th�?như bệnh lý tim mạch, xương khớp, hô hấp như hen suyễn và đau đầu, đau nửa đầu Migraine thường làm nặng thêm các rối loạn lo âu. Theo DSM-5, các chẩn đoán rối loạn thực th�?hóa, rối loạn đau, và nghi gi�?bệnh được thay th�?bằng rối loạn triệu chứng thực th�?(somatic symptom disorder), rối loạn tình trạng lo âu (illness anxiety disorder).

V�?điều tr�?các rối loạn lo âu, có ít hay nhiều triệu chứng bệnh đồng diễn, các thuốc chống trầm cảm nhóm SSRI, SSNI cần được dùng sớm và kéo dài, trong đó ch�?định loại thuốc nào ph�?thuộc vào tình trạng nặng nh�?của từng người bệnh khác nhau tùy thuộc vào kinh nghiệm đánh giá của bác sĩ điều tr�? Một t�?l�?không nh�?bệnh nhân không cần dùng kết hợp các thuốc chữa đau đầu hay thuốc giảm đau. Tuy nhiên cần chú ý các chẩn đoán phân biệt và nhận định các th�?loại lo âu đặc biệt. Thuốc chống trầm cảm nếu không được ch�?định thích hợp nhất rất d�?gây ra những phản ứng khó chịu cho người bệnh và do đá ảnh hưởng tới s�?tuân th�?và hiệu qu�?chữa tr�?sau này. S�?kết hợp hợp lý với các loại thuốc có cơ ch�?tác dụng giải lo âu, một vài thuốc chống loạn thần th�?h�?mới và tâm lý tr�?liệu cũng mang lại hiệu qu�?khá cao.

ALPIM mang ý nghĩa mong muốn các bác sĩ điều tr�?v�?một tập hợp các triệu chứng xảy ra đồng diễn trong cùng thời gian được các bác sĩ chuyên khoa tâm thần nghiên cứu điều tr�?t�?lâu bằng s�?phát triển của các nhóm thuốc chống trầm cảm, các phương pháp tâm lý tr�?liệu và một s�?phương pháp k�?thuật mới liên quan đến sinh học thần kinh.

The post LO ÂU VÀ TRIỆU CHỨNG CƠ TH�? HÌNH THÀNH MỘT HỘI CHỨNG MỚI ? appeared first on Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM.

Phương pháp:
Bản Câu Hỏi S�?Hưởng Th�?Và S�?Tho�?Mãn Chất Lượng Cuộc Sống làm chuẩn, các s�?liệu dân s�?và lâm sàng lấy t�?11 th�?nghiệm điều tr�?bao gồm các nghiên cứu v�?rối loạn trầm cảm ch�?yếu, trầm cảm mạn tính/kép, rối loạn loạn khí sắc, rối loạn hoảng loạn, rối loạn ám ảnh bó buộc, ám ảnh s�?xã hội, rối loạn loạn cảm tiền kinh nguyệt, rối loạn stress sau chấn thương đã được phân tích.

Kết qu�? t�?l�?người bệnh có suy giảm nặng v�?lâm sàng (thấp hơn hai đ�?lệch chuẩn so với chuẩn cộng đồng) trong chất lượng cuộc sống thay đổi theo các chẩn đoán khác nhau: rối loạn trầm cảm ch�?yếu 63%, trầm cảm mạn tính/kép 85%, rối loạn loạn khí sắc 56%, rối loạn hoảng loạn 20%, loạn ám ảnh bó buộc 26%, ám ảnh s�?xã hội 21%, rối loạn loạn cảm tiền kinh nguyệt 31%, rối loạn stress sau chấn thương 59%. Phân tích hồi quy cho mỗi loại rối loạn gợi ý rằng các thang triệu chứng bệnh chuyên biệt có liên quan ý nghĩa với chất lượng cuộc sống làm chuẩn nhưng ch�?giải thích �?một t�?l�?nh�?đến trung bình v�?s�?khác biệt trong điểm s�?Bản Câu Hỏi S�?Hưởng Th�?Và S�?Tho�?Mãn Chất Lượng Cuộc Sống.

Kết luận: các đối tượng có rối loạn cảm xúc và lo âu tham gia vào các th�?nghiệm lâm sàng có s�?suy giảm chất lượng cuộc sống ý nghĩa, dù mức đ�?rối loạn chức năng có biến thiên. Các phép đo lường triệu chứng chẩn đoán chuyên biệt ch�?giải thích một t�?l�?nh�?s�?khác biệt v�?chất lượng cuộc sống, gợi ý rằng s�?cảm nhận của một cá nhân v�?chất lượng cuộc sống là một yếu t�?ph�?thêm vào một s�?lượng giá hoàn chỉnh.

GIỚI THIỆU
Trong khi các triệu chứng và các dấu hiệu vẫn còn là các đặc điểm xác định của phân loại học tâm thần, ngày càng có s�?nhất trí rằng lĩnh vực lượng giá nên bao gồm những chiều hướng rộng hơn như là hoạt động chức năng và chất lượng cuộc sống. Điều này dẫn đến một điều hiển nhiên là điều tr�?thành công phải đạt được nhiều hơn là thuyên giảm các triệu chứng và các dấu hiệu đ�?phát biểu vấn đ�?rộng hơn v�?s�?hồi phục sức kho�? Sau định nghĩa v�?sức kho�?của T�?Chức Y T�?Th�?Giới 1948, s�?lượng giá thận trọng v�?chất lượng cuộc sống đối với các người bệnh tâm thần và tác động của các can thiệp điều tr�?v�?chất lượng cuộc sống đã nổi lên như là những vấn đ�?quan trọng đối với lĩnh vực tâm thần.

Chất lượng cuộc sống  được định nghĩa theo nhiều cách và cũng có nhiều phép đo lường nó. Hầu hết các định nghĩa khẳng định rằng s�?lượng giá chất lượng cuộc sống nên xem xét đến quan điểm ch�?quan của người bệnh v�?hoàn cảnh sống của h�? Điều này bao gồm các cảm nhận v�?các quan h�?xã hội; sức kho�?cơ th�? thực hiện hoạt động hằng ngày và công việc; tình trạng kinh t�?và cảm giác tổng th�?v�?sức kho�? Trong khi các phép đo lường ch�?tập trung vào các s�?suy giảm khách quan và định lượng có sẵn, các phép đo lường v�?chất lượng cuộc sống lượng giá s�?hưởng th�?và s�?tho�?mãn cuộc sống kèm với các hoạt động khác nhau.

Một s�?nghiên cứu so sánh rối loạn hoạt động chất lượng cuộc sống v�?rối loạn trầm cảm ch�?yếu và các rối loạn lo âu có những phát hiện không chắc chắn. Vài nghiên cứu báo cáo rằng suy giảm chất lượng cuộc sống nhiều hơn đối với rối loạn trầm cảm ch�?yếu, trái lại các nghiên cứu khác báo cáo rằng các thiếu sót có th�?so sánh được v�?chất lượng cuộc sống đối với các rối loạn lo âu và rối loạn trầm cảm ch�?yếu. Không có nghiên cứu nào lượng giá chất lượng cuộc sống trên một dải rộng các rối loạn khí sắc và lo âu với cùng một công c�?được chuẩn hoá.

Đối với cơn hoảng loạn, s�?tương quan có ý nghĩa lâm sàng v�?chất lượng cuộc sống bao gồm bệnh tâm thần đi kèm theo, lo âu, đau ngực nặng, thiếu nâng đ�?xã hội, giáo dục và tàn tật. Đối với người bệnh rối loạn sau sang chấn, khi có bệnh nội khoa kèm theo s�?tiên đoán có ý nghĩa một s�?suy giảm chất lượng cuộc sống. Hiểu biết mối liên h�?giữa s�?rối loạn chất lượng cuộc sống và các đặc điểm lâm sàng chuyên biệt của các rối loạn cảm xúc và lo âu có th�?gợi ý những phướng hướng mới đ�?cải thiện các can thiệp điều tr�?và có th�?làm thuận tiện việc phân phối thích hợp các nguồn chăm sóc sức kho�?khan hiếm.
Nghiên cứu này xem xét s�?suy giảm chất lượng cuộc sống trên các đối tượng có một trong tám rối loạn cảm xúc hoặc lo âu với cùng một công c�?có liên quan đến các d�?liệu chuẩn cộng đồng. Mức đ�?suy giảm chất lượng cuộc sống trong các rối loạn này s�?được xem xét cũng như s�?góp phần tương đối của đ�?nặng triệu chứng bệnh chuyên biệt, s�?có mặt của bệnh tâm thần kèm theo, thời gian mắc bệnh, đặc điểm dân s�?học đối với s�?tiên đoán rối loạn chất lượng cuộc sống.

PHƯƠNG PHÁP 
D�?liệu cho phân tích này được rút ra t�?11 th�?nghiệm đa trung tâm nghiên cứu hiệu qu�?điều tr�?sertraline đối với các rối loạn lo âu và cảm xúc. Mẫu này gồm có các đối tượng rối loạn trầm cảm ch�?yếu, trầm cảm kép/mạn tính, rối loạn hoảng loạn, rối loạn stress sau chấn thương, rối loạn loạn cảm tiền kinh nguyệt, rối loạn ám ảnh bó buộc, loạn khí sắc, và ám ảnh s�?xã hội. Ngoài ra, d�?liệu t�?một mẫu cộng đồng không rối loạn tâm thần (n=67) được s�?dụng đ�?thiết lập các tiêu chuẩn cho Bản Câu Hỏi S�?Hưởng Th�?Và S�?Tho�?Mãn Chất Lượng Cuộc Sống.

ĐÂY LÀ CÁC ĐỐI TƯỢNG TÌNH NGUYỆN.
Các đối tượng
Các đối tượng t�?các mẫu th�?nghiệm lâm sàng là nam và n�?t�?18 tuổi tr�?lên.
Các đối tượng có rối loạn lưỡng cực, tâm thần phân liệt hoặc loạn thần khác, lạm dụng hoặc l�?thuộc rượu hoặc chất, rối loạn nhân cách nặng, hoặc nguy cơ t�?t�?cao được loại ra khỏi nghiên cứu.
S�?lượng các đối tượng cho mỗi loại rối loạn như sau:
–    Rối loạn trầm cảm ch�?yếu, 366 trường hợp.
–    Trầm cảm mạn tính/kép, 576 trường hợp.
–    Rối loạn loạn khí sắc, 315 trường hợp.
–    Rối loạn loạn cảm tiền kinh nguyệt, 437 trường hợp.
–    Rối loạn stress sau chấn thương, 139 trường hợp.
–    Rối loạn hoảng loạn, 302 trường hợp.
–    Ám ảnh s�?xã hội, 358 trường hợp.
–    Rối loạn ám ảnh bó buộc, 521 trường hợp.
Mẫu tình nguyện so sánh cũng được sàng lọc đ�?loại ra những người có rối loạn tâm thần hoặc bệnh nội khoa ý nghĩa lâm sàng.

Lượng giá chất lượng cuộc sống
Mẫu ngắn của Bản Câu Hỏi S�?Hưởng Th�?Và S�?Tho�?Mãn Chất Lượng Cuộc Sống được điền đầy đ�?bởi các đối tượng trước khi điều tr�?trong mỗi nghiên cứu. Đây là một mẫu t�?điền bao gồm 16 đ�?mục, mỗi cái được đánh giá trên thang điểm 1-5 đ�?ch�?mức đ�?s�?hưởng th�?hoặc s�?tho�?mãn được trải nghiệm trong tuần cuối cùng. Điểm tổng cộng của các đ�?mục 1-14 được tính và trình bày theo t�?l�?% trên tổng điểm tối đa là 70 điểm. 14 đ�?mục đánh giá s�?tho�?mãn của các đối tượng gồm sức kho�?th�?chất; các quan h�?xã hội; kh�?năng hoạt động trong cuộc sống hằng ngày; kh�?năng di chuyển cơ th�? khí sắc; các quan h�?gia đình; ham muốn và thích thú tình dục; kh�?năng tiếp tục các s�?thích, công việc, hoạt động rỗi; tình trạng kinh t�? các hoạt động tại nhà; điều kiện sống/nhà �? và cảm giác chung v�?s�?thoải mái. Có 2 đ�?mục tổng quát là 15 và 16 không được cộng vào điểm tổng cộng là: s�?tho�?mãn và s�?bằng lòng v�?cuộc sống và thuốc men trong tuần qua. �?mẫu cộng đồng, đ�?tin cậy kiểm-tái kiểm (test-retest) ngắn hạn (1-2 tuần) trên tổng điểm 14 đ�?mục là 0,86.

Các yếu t�?tiên đoán chất lượng cuộc sống
Thêm vào các biến s�?dân s�?học (tuổi, giới), thời gian bệnh, và bệnh kèm theo, mức đ�?nặng của các triệu chứng bệnh chuyên biệt được xem xét như là các yếu t�?tiên đoán chất lượng cuộc sống cho mỗi loại rối loạn. Đối với các nghiên cứu rối loạn trầm cảm ch�?yếu, trầm cảm kép/mạn tính, và loạn khí sắc, s�?dụng thang trầm cảm Hamilton 17 đ�?mục đ�?đo lường mức đ�?nặng. Đối với rối loạn ám ảnh bó buộc, s�?dụng thang của Yale-Brown; đối với rối loạn stress sau chấn thương s�?dụng phần 2 thang PTSD đ�?đo lường mức đ�?nặng; đối với rối loạn loạn cảm tiền kinh nguyệt s�?dụng mẫu đánh giá hằng ngày v�?đ�?nặng các rắc rối; đối với ám ảnh s�?xã hội, s�?dụng thang lo âu xã hội Liebowitz.

K�?hoạch phân tích d�?liệu
S�?dụng tương quan Pearson đ�?so sánh điểm tổng cộng Bản Câu Hỏi S�?Hưởng Th�?Và S�?Tho�?Mãn Chất Lượng Cuộc Sống đối với các rối loạn chuyên biệt với điểm đ�?mục tổng quát cho mỗi rối loạn (đ�?mục 16). Các phân tích hồi quy được tiến hành cho tám mẫu lâm sàng khác nhau đ�?đánh giá các đặc điểm lâm sàng chẩn đoán chuyên biệt và không chuyên biệt mà góp phần vào s�?suy giảm chất lượng cuộc sống. Đối với mỗi rối loạn, phân tích hồi quy từng bước (stepwise) được tiến hành đ�?nhập vào thời gian bệnh, tuổi, lo âu kèm theo, trầm cảm kèm theo, giới tính và đ�?nặng triệu chứng bệnh chuyên biệt. Các h�?s�?được chuẩn hoá không được so sánh vì nó đòi hỏi phải có một gi�?thuyết trước.

KẾT QUẢ�?/b>
Bảng 1. Các đặc điểm lâm sàng và dân s�?học của các mẫu