Ph�?n�?b�?động kinh cần  phải thông báo cho bác sĩ  biết v�?bệnh của mình,tốt nhất là trước khi mang thai, hoặc nếu đã có thai thì phải thông báo càng sớm càng tốt. Trong trường hợp 2 �?3 năm trước đó không còn cơn co giật, thì việc không s�?dụng thuốc chống động kinh có th�?được cân nhắc cẩn thận. Quyết định này cần phải đưa vào nguy cơ của những cơn co giật tái phát.

Nếu một người vẫn còn b�?lên cơn động kinh, bác sĩ chuyên khoa cần phải chắc chắn rằng bệnh nhân đang được điều tr�?với liều thấp nhất mà hiệu qu�?nhất, vẫn kiểm soát cơn co giật tốt nhất. Bất k�?s�?thay đổi thuốc nào cũng phải có s�?giám sát của bác sĩ.
Trong quá trình mang thai, cơ th�?hấp thu nhiều thuốc chống động kinh hơn, và nồng đ�?thuốc trong máu có th�?giảm, vì vậy nồng đ�?thuốc trong máu nên được theo dõi thường xuyên và có th�?tăng liều dùng.

MỨC Đ�?NGUY HIỂM CỦA VIỆC DÙNG THUỐC CHỐNG ĐỘNG KINH TRONG THAI K�?

Mọi người đều biết điều quan trọng trong quá trình mang thai là tránh dùng thuốc bao gồm c�?rượu và thuốc lá. Tuy nhiên, người ph�?n�?đang b�?động kinh vẫn cần phải tiếp tục s�?dụng thuốc chống động kinh trong khi mang thai. Nguy hiểm của việc không dùng thuốc và nguy cơ lên cơn co giật nhìn chung lớn hơn so với tác hại do dùng thuốc chống động kinh.
3% nguy cơ những đứa tr�?sinh ra s�?có d�?tật khác thường. Nếu dùng một loại thuốc chống động kinh, nguy cơ mắc d�?tật s�?là 7% và nếu dùng t�?hai loại thuốc chống động kinh tr�?lên thì nguy cơ d�?tật s�?tăng tới 15%. Cũng rất đúng khi nói rằng nguy hiểm đối với thai nhi càng tăng khi liều lượng dùng thuốc càng cao.

MỘT S�?NGUY CƠ CHO TR�? 

�?người m�?đang điều tr�?thuốc chống động kinh, d�?tật �?đứa con được sinh ra có th�?gặp là sứt môi hoặc h�?hàm ếch. D�?dạng �?các chi cũng có th�?xảy ra; tim, mặt, mắt và tai đều có th�?b�?ảnh hưởng.
Tác hại của thuốc chống động kinh cũng bao gồm d�?tật ống thần kinh (ví d�?như đốt sống ch�?đôi). Nguy cơ này chiếm 0.2-0.5% trong tổng s�?ca bệnh. Riêng với Natri valproate có tới 1-2% nguy cơ b�?d�?tật ống thần kinh, và 1% với Carbamazepine (Tegretol). Nguy cơ này càng thấp nếu liều s�?dụng càng ít. Người ta cũng khuyến cáo rằng việc b�?sung 5mg axit folic mỗi ngày trước và trong quá trình mang thai s�?giảm rõ rệt nguy cơ b�?d�?tật. Và �?đứa tr�?này cũng có nguy cơ phát triển tâm thần chậm hơn những đứa tr�?bình thường.
Đ�?tránh nguy cơ chảy máu �?tr�? người m�?được khuyên nên dùng vitamin K1 hàng ngày ( uống 20mg) vào tháng cuối thai k�? Vitamin này  cũng được cho tr�?lúc mới sinh.
Theo một khảo sát theo dõi thai k�?của những ph�?n�?b�?động kinh �?Anh: Natri valproate có th�?gây nguy hiểm  đối với bào thai nhiều hơn so với những loại thuốc chống động kinh quan trọng thuộc th�?h�?cũ hơn (cabamaxepine, phenytoin, phenobarbital). Acetazolamide được cho là gây ra những hậu qu�?nghiêm trọng nhưng lại thiếu chứng c�?thuyết phục. Vẫn chưa tìm hiểu k�?những thuốc th�?h�?mới ( như vigabatrin, lamotrigine, gabapentine, topiramate, tiagabine, oxcarbazepine, levitiracetam) có ảnh hưởng nguy hiểm hơn những loại thuốc th�?h�?cũ hơn hay không?

NGUY CƠ TĂNG CƠN CO GIẬT KHI MANG THAI:

Hầu hết ph�?n�?b�?động kinh không tăng s�?cơn co giật trong khi mang thai, tuy nhiên  khoảng 17 �?37% người có s�?lần co giật tăng liên quan tới việc s�?dụng thuốc chống động kinh không phù hợp (hoặc không hiệu qu�?bởi vì nôn ói), mất ng�?hoặc bởi việc mang thai đều làm giảm nồng đ�?thuốc trong máu.
50% ph�?n�?mang thai b�?động kinh có th�?kiểm soát cơn động kinh tốt, thường là do h�?luôn quan tâm đến việc ng�?đ�?giấc và s�?dụng thuốc đều đặn.

KH�?NĂNG B�?CO GIẬT TRONG KHI LÀM VIỆC:

Ch�?1-2% ph�?n�?đang b�?động kinh s�?có cơn co cứng- co giật khi làm việc, và hơn 1-2% s�?có một cơn trong 24 gi�?tiếp theo. Vì vậy nên dùng thuốc chống động kinh như thường l�?trong khi làm việc. Lúc sanh nên chú ý tới tất c�?những yếu t�?liên quan đến bệnh động kinh của người m�? loại thuốc đang dùng và  th�?loại cơn co giật.
Điều quan trọng cần phải nh�?là rất nhiều ph�?n�?b�?động kinh nhưng thai k�?vẫn an toàn, sinh con bình thường và tr�?sinh ra vẫn khỏe mạnh.

M�?ĐỘNG KINH CHĂM SÓC CON SAU SINH:

Nếu cơn co giật được kiểm soát chặt ch�?thì việc chăm sóc con nh�?s�?không b�?ảnh hưởng nhiều. Ngược lại nếu không kiểm soát đựơc cơn co giật, thì có th�?rất nguy hiểm và những nguy hiểm này ph�?thuộc vào tính chất cơn co giật của bệnh nhân.
Nếu xảy ra đột ngột, không đoán trước được, thì việc thay quần áo, cho ăn, và tắm cho tr�?nên được thực hiện trên sàn nhà. Nếu người b�?bệnh động kinh tắm cho bé, thì không nên tắm trong nước quá sâu; đặt tr�?trên một tấm chiếu trên sàn nhà s�?an toàn hơn. Ẳm tr�?đi lên xuống cầu thang đều rất nguy hiểm. Xe đẩy của tr�?cũng nên được khóa an toàn, không đ�?chạy t�?do.

SỮA NGƯỜI M�?B�?ĐỘNG KINH CÓ AN TOÀN KHÔNG?

Nhìn chung, người ta khuyến khích cho tr�?bú sữa m�? và người m�?b�?động kinh cũng không ngoại l�? Nguời m�?đang dùng thuốc chống động kinh nên cho con bú bình thường vì đứa tr�?đã tiếp xúc với thuốc khi nó còn trong t�?cung và ch�?có một phần nh�?thành phần thuốc chuyển t�?máu vào trong sữa của người m�? Các thông tin t�?công ty dược đều ch�?ra rằng cần phải cân nhắc những nguy cơ  và lợi ích của việc bú sữa m�?một cách cẩn thận.
Khi cho tr�?bú, người m�?nên ngồi trên tấm thảm trên sàn, dựa vào tường đ�?giảm nguy cơ làm rơi tr�?trong cơn co giật. Bú bình với s�?ph�?giúp của người chồng, có th�?rất hữu ích trong trường hợp cơn co giật của người m�?tăng lên do s�?mệt mỏi hoặc mất ng�?
Một vài loại thuốc như Phenobarbital có th�?làm cho tr�?ng�?mê man. Trong trường hợp này, việc thay đổi lần lượt giữa bú bình và bú sữa m�?là rất cần thiết.

BS CKI. Phạm Huỳnh Hoa,  Khoa Khám TE và BVBN, BV Tâm Thần

The post CHĂM SÓC THAI K�?VÀ TR�?SƠ SINH �?PH�?N�?ĐỘNG KINH appeared first on Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM.