KIỆT SỨC
T�?B.O.S �?Hội chứng kiệt sức�?(Burn Out  Syndrome) theo người Anh, “Kaloshi�?(chết vì mệt mỏi lúc làm việc) �?Nhật Bản là hội chứng kiệt sức trong ngh�?nghiệp có th�?dẫn tới t�?sát.

Những ngh�?nghiệp đòi hỏi nhiều c�?gắng tinh thần, cảm xúc và tình cảm có nguy cơ cao nhất. Có khá nhiều yếu t�?đã được ch�?ra:

–         T�?chức cách làm việc
–         Tính cách thích hoà mình vào các mối quan h�?
–         Lý tưởng ngh�?nghiệp

T�?Stress tới B.O.S

�?th�?k�?14 stress có nghĩa là nổi đau, s�?sầu não. Hiểu theo nghĩa rộng còn là s�?c�?gắng, s�?bó buộc, s�?công phá, s�?xâm lăng, tất c�?các t�?đều ch�?r�?cảm giác của 1 nạn nhân B.O.S, b�?xâm chiếm, xâm hại, “tàn tạ�?bởi công việc.

Năm 1768 BS Tissot đã mô t�?các tác động xấu lên sức khỏe của s�?đam mê công việc. Là một nhà tiên phong v�?tâm bệnh học ngh�?nghiệp, ông này đã đ�?xuất phương cách tác động nhằm lành mạnh hoá và phòng ngừa. Năm 1936 Selye rồi Canon  năm 1942 đã cùng xác định cơ ch�?bệnh sinh của stress. Năm 1959 Claude Veil là BS tâm thần đã m�?ra khái niệm kiệt sức ngh�?nghiệp. Trong những năm 70 nhà phân tâm học M�?Herbert J. Freudenberger đã đặt ra t�?“Burn �?Out Syndrome�?nói lên tình trạng kiệt sức �?các nhân viên y t�?quá tận tâm trong quan h�?rất nặng nhọc trên các bệnh nhân nghiện, được đăng trong các thông tin �?Dưởng đường t�?do�?

S�?kiệt sức đến t�?tình trạng stress trường diễn và thường xuyên do các y lệnh b�?điều chỉnh, tới các bó buộc công việc nặng n�? các phức tạp v�?cách t�?chức và/hoặc khó thích ứng với các quá trình tr�?liệu mới m�?

Theo BS Pierre Canoui “Hội chứng kiệt sức ngh�?nghiệp �?các nhân viên y t�?trước hết là một tình trạng bệnh lý của mối quan h�? đó là vấn đ�?đạo đức của quan h�?tr�?liệu …�?Cần gi�?một khoảng cách nào đó đ�?vừa giúp đ�?được bệnh nhân vừa tôn trọng h�?mà không đ�?ảnh hưởng tới chúng ta ? Chính vì vậy GS Jean Bernard đã nhấn mạnh “�?Ngành Y không ch�?là sinh học phân tử�?mà chính là tình yêu cho tha nhân�? Còn Mauranges thì coi hội chứng này là s�?giao nhau giữa tâm bệnh, xã hội và ngh�?nghiệp.

D�?B�?CẤM ĐOÁN

Gần đây các thầy thuốc đã cùng nhau bàn luận v�?ảnh hưởng của ngh�?nghiệp lên sức khỏe chính h�? Vô s�?các bài báo nói v�?tình trạng bất ổn sâu sâu sắc của các thầy thuốc: các thầy thuốc �?bên b�?s�?kiệt sức�?“mất tinh thần�?�?bệnh stress�?“u uất�?hoặc là “ưu phiền cùng cực�?của các nhân viên bệnh viện. Có một ít nghiên cứu mới đây như các s�?liệu của Qu�?tr�?cấp v�?hưu các BS Pháp ( CARMF ) đã xác nhận vấn nạn này.

Một cuộc khảo sát v�?tinh thần các thầy thuốc và s�?nản lòng cho thấy �?47% trong h�?sẳn sàng đ�?chuyển hướng hoạt động. Trong trường hợp ngừng hoạt động hiện tại, 4% hướng v�?loại hoạt động trong ngành y ăn lương, 25% đổi ngh�? 23% chọn v�?hưu sớm. Các lý do dẫn đến tình trạng trầm cảm sâu sắc này đã được biết r�? đó chính là s�?quá tải công việc�?

Các thông tin khác tương t�?: thầy thuốc b�?trầm cảm gấp đôi dân s�?chung (t�?10 �?15% theo các nghiên cứu) hoặc là c�?3 thầy thuốc thì 1 b�?trầm cảm. Hội Đồng Y Sĩ Đoàn �?Vaucluse khá lo ngại v�?con s�?chết tr�?trong vùng:11 trường hợp t�?sát trên 21 trường hợp t�?vong các thầy thuốc trong đ�?tuổi hành ngh�? Bức xúc t�?việc trên, Hội Đồng Y Sĩ Đoàn quốc gia đã thực hiện một khảo sát lại các Hội Đồng cấp vùng v�?nguyên nhân t�?vong các thầy thuốc.

Theo luận án của BS Gleizes và BS Ariane Ravazet, stress t�?l�?thuận với gánh nặng công việc, trên thực t�?c�?2 BS thì có 1 b�?stress. V�?nguyên nhân stress các thầy thuốc cho thấy gánh nặng v�?tiền bạc chiếm 82%, những bó buộc v�?hành chính 70%, chuyện giấy t�?điện đàm 62,8%, rối loạn cuộc sống riêng tư 56,5%; gần 50% do quy định và điều kiện hành ngh�?

Nghiên cứu đã chú trọng tới quy cách làm việc.Quy cách  cơ s�?vật chất là mối lo âu đầu tiên.
Th�?hai là s�?dấn thân cá nhân và ngh�?nghiệp vào stress. Có l�?nói v�?quy cách t�?chức thì d�?hơn nói v�?bản thân chăng? Hình như thầy thuốc thường có ảo tưởng v�?tính bất kh�?xâm phạm của mình, không nghĩ rằng mình mệt mỏi thậm chí không nghĩ mình có th�?bệnh.

TÌNH TRẠNG B.O.S  �?THẦY THUỐC

Tất c�?các d�?kiện trên dường như mong chúng ta nên liên kết chúng với B.O.S,c�?hai đều cùng gây ra 1 loạt các dấu hiệu như  nản lòng, stress, bệnh cơ th�?trầm cảm,t�?đó các nguyên nhân càng tr�?nên phức tạp hơn.

Những quan niệm xã hội nghịch thường đang đẩy người thầy thuốc vào một tình cảnh mất hài hoà thậm chí phi thực t�? Vài năm gần đây các thầy thuốc đã trải qua 3 s�?đổi mới. Sau thời k�?là bệnh nhân, qua đến giai đoạn là thân ch�? rồi lại đến thời k�?là những người khách hàng có quyền, thậm chí đôi khi là khách hàng đáng kính. Giữa các biến th�?mới m�?này của khách hàng, rồi các chấn chỉnh pháp lý và các chuẩn mực y khoa bắt buộc (RMO), người thầy thuốc không còn cảm thấy t�?do và làm ch�?việc hành ngh�?của mình nữa.

Hợp đồng gắn bó thầy thuốc và thân ch�?chính là s�?chăm sóc. Cam kết này ngầm hiểu là s�?tin cậy qua lại, nói một cách không chính thức chính là bổn phận phải trưng ra thông tin và chuyển giao các h�?sơ bệnh án. Những đòi hỏi hợp pháp mới m�?này đe do�?các cách giao tiếp truyền thống và làm nặng n�?mối quan h�?

Các tình huống thoái triển xuất phát t�?s�?lo s�?bệnh tật và đau kh�?càng làm phức tạp thêm các mối quan h�? B�?các dấu ấn cảm xúc khác nhau lần lượt tác động, mối quan h�?thầy thuốc-bệnh nhân s�?b�?chi phối bởi s�?l�?thuộc như m�?con, s�?chinh phục như gia trưởng, s�?nhập nhằng thân hữu có v�?lợi hoặc là s�?chối b�?thô bạo. S�?dao động này bắt thầy thuốc phải có tính thích nghi với hoàn cảnh và điều chỉnh nhân cách theo các cuộc gặp g�?và hoàn cảnh. Phải khéo léo đ�?xây dựng và duy trì một mối quan h�?không trói buộc c�?bệnh nhân lẫn thầy thuốc.Thường xuyên gi�?một khoảng cách xúc cảm “tốt đẹp vừa phải�?là c�?một ngh�?thuật dày công.

V�?mộng: thầy thuốc ngày càng cảm thấy mình b�?cư xử�?như một người giao bánh Pizza trên th�?trường y khoa. Khoảng cách đào sâu giữa khát vọng của h�?với các l�?lối cũ mòn và những mong đợi trái nghịch, người thầy thuốc thấy mình được đắm trong một sức mạnh đầy ma lực của pháp sư, h�?tr�?bởi ngành y học d�?báo và k�?thuật sinh học được ph�?biến trong chớp mắt.

Chán nản khi học y người ta chưa được chuẩn b�?đ�?đ�?chạm trán với s�?đau đớn, bệnh tật và chết chóc.�?trường cũng không nói đến tầm quan trọng của những k�?năng quản lý hành chính. Nguyện vọng của người thầy thuốc không phải là quản lý s�?sách mà là chăm sóc. Dấu hiệu đầu tiên của s�?lộn xộn là việc ôm đồm các giấy t�?và các vấn đ�?cơ s�?vật chất.

Suy thoái việc yêu mến bản thân: Kém nghĩ tới bản thân thấy qua việc đe do�?tài chánh �?phòng mạch, đó là một vấn nạn rất trầm trọng : các khoản bảo hiểm xã hội, tiền đóng cho Qu�?tr�?cấp v�?hưu các BS Pháp(CARMF), thu�?má lộn xộn. Buông lỏng các ràng buộc c�?th�?này chắc chắn s�?làm tiêu tan mọi s�?an toàn.Hành vi nguy cơ này nói lên cảm giác t�?coi thường bản thân và tha hoá ngấm ngầm.

S�?cách biệt và bó buộc ngh�?nghiệp: b�?quấy rối, b�?quay cuồng. Người thầy thuốc còn t�?dày vò làm lu m�?chính hình ảnh bản thân và đào sâu s�?tách biệt và cô độc của mình. Đ�?có th�?tr�?vững được, h�?t�?ru ng�?trong sự�?gia tăng công việc và bước qua giới hạn cuối cùng gây ra tan v�?cuộc sống v�?chồng,cộng thêm mối đe do�?tài chính s�?gây hiểm ho�?cơ th�? gia đình và ngh�?nghiệp.

Rượu, dùng thuốc bừa bải: các cách làm an thần khác. Theo một nghiên cứu trong trong dân s�?chung trên các yếu t�?gây nghiện rượu, 70% bệnh nhân nói là do có khó khăn trong giao tiếp xã hội, 40% mắc các rối loạn tâm lý cảm xúc và và 40% sống theo thói quen. Các thầy thuốc sống thường trực với các mối căng thẳng trong quan h�?và trấn áp cảm xúc. Rượu s�?giúp h�?gánh được “ưu phiền của tha nhân�?và dập tắt những xung động cảm xúc và tình cảm.
Yếu t�?thuận lợi cho B.S.O
S�?x�?thân nguy hiểm:  s�?x�?thân và v�?tha, một bản chất siêu ng�?mạnh đưa các thầy thuốc vượt lên, quên mình. H�?kháng c�?lại s�?mệt mỏi, bệnh tật và kiệt sức.

Nhân cách không ph�?thuộc: do bản tính, thói quen và s�?ràng buộc: không được sai lầm, người thầy thuốc đã đặt mình vào trong một quan h�?thách thức. Anh ta b�?“x�?lý�?bằng ý thức ngh�?nghiệp cao c�? Tính cầu toàn cộng thêm với s�?ham muốn được coi trọng kh�?năng và s�?tận tâm của mình.Thường thì người thầy thuốc t�?quyết định một mình, anh ta khó có th�?u�?nhiệm cho ai. Anh ta thường b�?chồng chất các tình huống gây lo âu phát sinh t�?các căng thẳng v�?trí não, v�?quan h�?khá nghiêm trọng.

K�?thù chính của thầy thuốc là chính anh ta. Do s�?lơ là hoặc coi thường s�?đau kh�?của bản thân, anh ta đã t�?gây ra nguy hiểm cho mình, gạt b�?các dấu hiệu cảnh báo, không nhìn nhận s�?mệt mỏi và nặng nhọc trong thực t�?làm việc, chối b�?khi mệt r�?rời, anh ta t�?cấm mình than vản. Không thừa nhận mình thua, mình bệnh, tai ngơ mắt nhắm trước bản thân, anh ta không yêu cầu s�?giúp đ�? chăm sóc. Thanh cao, c�?chấp, t�?làm tội mình, người thầy thuốc không th�?và không muốn phản bội hình ảnh bản thân.

Tro tàn của ngọn lửa thiêng

Báo cáo nghiên cứu cho Hội đoàn ngành các BS tr�?ở�?Bourgogne ch�?r�?”Các thầy thuốc bắt đầu hành ngh�?đều có cá tính là tập trung thực hành chuyên môn, sau khi hành ngh�?s�?có một biến chuyển sâu xa đó là  cá tính này s�?xoay v�?phía bản thân. Biến đổi này hẳn có liên quan đến s�?tan biến ảo tưởng khi hành ngh�?Trong phân tích của mình, ông Truchot đã ch�?ra đó là quá tải công việc, s�?thay đổi suy nghĩ của bệnh nhân, s�?đơn độc của thầy thuốc.

Quan điểm lý tưởng hoá: s�?kính trọng của xã hội đã nâng cao v�?th�?trí tu�?và tình cảm của người thầy thuốc, giúp h�?chịu đựng các ảnh hưởng đôi khi rất độc hại của lòng tận tâm. Ngược lại khi hình ảnh bản thân b�?hủy hoại s�?gây ra “tâm hồn s�?bệnh hoạn khi lý tưởng b�?tan vở�?(Freundenberger)

S�?thay đổi các điều kiện hành ngh�? giá tr�?các can thiệp y khoa b�?h�?thấp, lòng tri ân b�?mất đi, gây tổn thương cho người thầy thuốc. S�?đa dạng của các triệu chứng cùng với s�?không quan tâm đến bản thân của người thầy thuốc làm cho việc chẩn đoán gặp khó khăn.

–    V�?cơ th�? mệt mỏi thường xuyên, nhức đầu, rối loạn d�?dày-ruột…�?br /> –   V�?tâm lý:kiệt qu�?tâm lý với lo âu, stress, trầm cảm,giảm t�?tin, cảm giác không an toàn.
–   Rối loạn nhận thức: khó tập trung, rối loạn trí nh�? rối loạn cảnh giác.
–  V�?hành vi tác phong: bất an, d�?kích động, mất kiểm soát bản thân, cảm xúc không ổn định, quá nhậy cảm.
–         Mất “hứng thú ngh�?nghiệp�? chán ngán, nản chí đôi khi bù tr�?lại bằng s�?tăng gia hoạt động, tăng cống hiến đ�?chống tr�?và chối b�?chúng.

Các cách phòng v�?br /> Mất những kh�?năng đ�?điều chỉnh và thích ứng thay vào đó là các thái đ�?tiêu  cực: khước t�? bi quan, thô cứng, bất dung nạp hoặc t�?ra mình mạnh m�?

S�?rối loạn quan h�?th�?hiện qua các thái đ�?rập khuôn hoặc bất chấp, ng�?vực, các quan h�?thiếu tình người, phi nhân, máy móc. Người thầy thuốc s�?khó thừa nhận các triệu chứng của mình và ch�?t�?biết được thông qua những hành vi mâu thuẫn.

Người chăn cừu thì không bao gi�?muốn thành cừu c�? vì khi đã đặt khoảng cách ảo tưởng với bệnh tật, người thầy thuốc luôn tránh tr�?thành bệnh nhân. Có nhiều người nói tới việc thay đổi ngh�?nghiệp như một mơ ước đ�?xoa dịu khó khăn thường nhật, nhưng không hé l�?nổi đau của mình. Sự�?câm lặng này thường gặp �?BS những thành ph�?nh�?vì khi thầy thuốc muốn chữa tr�?thì khó gi�?được s�?kín đáo.

D�?phòng
–  Cảnh giác trước các dấu hiệu báo động v�?cơ th�?và tâm lý, �?các c�?ch�?vô ý: quên tới quên lui, gây nhiều tai nạn, gia tăng hoạt động bù tr�? Đừng đợi tới lúc gẫy đ�?rồi mới nói ra.
–  Tam chứng: mệt mỏi + nản chí + khó khăn vật chất không quản lý được: nên đi khám bệnh
–  Học cách u�?nhiệm các vấn đ�?v�?vật chất và chọn lọc việc tr�?lời điện thoại.
–  Biết cách rút lui và m�?rộng các s�?thích.
–  Cắt s�?đơn độc: H�?thống đào tạo y khoa liên tục (FMC) ủng h�?s�?trao đổi tích cực giữa các đồng nghiệp, quy định gi�?giấc trong đội ng�?nhân viên y t�? lập nhóm trao đổi theo kiểu Balint.

Cuộc sống mơ ước của các thầy thuốc không phải là cuộc sống của các ông thánh.

Bệnh lý tưởng hoá và vấn đ�?trong các quan h�?s�?gây ra một s�?lừa dối làm giảm lòng tin. S�?hao mòn do ngh�?nghiệp đã đưa ra những thực t�?cần phải  nghiên cứu, lượng giá, điều tr�?và d�?phòng. Sức khỏe của thầy thuốc cũng tu�?thuộc vào sức khỏe bệnh nhân. Y Sĩ Đoàn đã luôn sát cánh tương tr�?v�?luật pháp và tài chánh có th�?đ�?ra những giải pháp h�?tr�?thông qua s�?tương tr�?tâm lý đáng tin cậy và thân hữu ngh�?nghiệp.

The post TÌNH TRẠNG KIỆT SỨC CỦA CÁC THẤY THUỐC appeared first on Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM.

– Đe do�?t�?sát là một thái đ�?đe do�?thực hiện mưu toan t�?sát trong một thời gian gần nhất, đây được coi như một lời báo động hoặc một tín hiệu đối với người xung quanh.
– T�?sát thành công khi đưa đến cái chết không hồi phục

• II- Dịch t�?hoc :
  -Hiện nay s�?liệu liên quan đến t�?sát trong nước chưa được chính thức.  Do đó trình bày một s�?s�?liệu của nước ngoài :
  -Tại Pháp : 11.000 trường hợp t�?sát trong một năm, cao hơn s�?t�?vong do tai nạn giao thông.�?lứa tuổi 15-25 tuổi, t�?sát chiếm 16% tổng s�?trường hợp t�?vong.  Hiếm hơn �?tr�?em 10-14 tuổi, chiếm t�?l�?4,2% t�?vong cùng lứa tuổi ( 1995).Theo các tác gi�? các con s�?này còn thấp vì trong thực t�?có những trường hợp t�?sát nhưng được ghi nhận là chết do tai nạn, do ng�?độc.
  -Tại M�?: 30.000 chết do t�?sát mỗi năm

  III- Nguyên nhân và các yếu t�?nguy cơ :
  -Những nguyên nhân chính của t�?sát là bệnh lý tâm thần và những nguyên nhân xã hội.
          3.1- T�?sát và bệnh tâm thần:

          3.1.1- Rối loạn trầm cảm: những ý tưởng chết chóc và t�?sát hay gặp nhất trong khi mưu toan t�?sát ít gặp hơn, nhưng người thầy thuốc phải luôn luôn cảnh giác.

  Nguy cơ t�?sát trong rối loạn trầm cảm tăng cao trong:
  -Trầm cảm kèm theo lo âu (trầm cảm kích động) với mất ng�?nặng n�?
  -Trầm cảm có thêm triệu chứng loạn thần như hoang tưởng, ảo giác.
  -Cao nhất �?ba năm đầu sau khi xác định bệnh (25% ca t�?vong)
  -Người cao tuổi, phái nam.
  -Nhân cách l�?thuộc người xung quanh hoặc kèm theo bệnh cơ th�?nặng, hoặc l�?thuộc rượu.
  -Hạn ch�?giao tiếp xã hội như sống một mình (độc thân, goá, ly di), không ngh�?nghiệp (thất nghiệp, hưu trí).
  -Trong quá kh�?đã từng có mưu toan t�?sát

          3.1.2- Tâm thần phân liệt và rối loạn hoang tưởng cấp:có nguy cơ t�?sát cao.

  -Xuất hiện dưới hình thức xung động và không nguyên c�?
  -Do hoang tưởng và ảo giác chi phối (ảo thanh mệnh lệnh, hoang tưởng b�?chi phối, �?
  -Thường gặp khi kèm theo rối loạn trầm cảm �?lúc khởi đầu bệnh, hoặc giai đoạn bệnh tiến triển cũng như giai đoạn thiếu sót.

          3.1.3- Rối loạn hoang tưởng trường diễn:

  -Nguy cơ t�?sát  ít gặp, có th�?do ảo giác sai khiến, hoang tưởng b�?thiệt thòi quyền lợi, hoang tưởng được yêu.

          3.1.4- Rối loạn loạn thần kinh:

  -Trong loạn thần kinh ám ảnh, người bệnh hay b�?ám ảnh bởi những ý tưởng t�?sát nhưng rất hiếm khi chuyển thành hành động.
  -Ngược lại trong rối loạn phân ly (rối loạn chuyển di, Hysteria) với tình trạng gia tăng biểu l�?cảm xúc quá mức đôi khi dẫn đến mưu toan t�?sát

          3.1.5- Rối loạn tâm thần thực tổn:

  -Trong sảng, sa sút tâm thần nguy cơ t�?sát rất hiếm, có th�?do tai nạn vì rối loạn ý thức, mất kh�?năng định hướng, mất kh�?năng t�?kiểm soát đưa tới hành vi nguy hiểm.
  -Có th�?gặp trong trầm cảm khởi đầu của suy giảm  hoạt động nhận thức.

          3.1.6- L�?thuộc rượu và ma túy :

  -Mưu toan t�?sát thực s�?hay gặp �?nhóm l�?thuộc ma túy.
  -Ngoài ra cũng lưu ý những trường hợp được coi tương đương với t�?sát như t�?hủy hoại dần dần với rượu và ma túy cũng như hành vi t�?sát như s�?dụng quá liều ma túy trong khi động cơ t�?sát thường không rõ ràng.

          3.1.7- Rối loạn hành vi ăn uống :

  -Mưu toan t�?sát và t�?sát thường hay gặp �?thanh thiếu niên có rối loạn hành vi ăn uống (25%). Đặc biệt �?những người chán ăn có những cơn ăn nhiều và những người ăn nhiều kèm theo hành vi t�?gây ra nôn ói .

          3.1.8- Rối loạn nhân cách :

  -Thường gặp �?những người không chịu đựng đươc s�?ngược đãi, không có kh�?năng trì hoãn phản ứng cảm xúc, hay có khuynh hướng xung động hay vi phạm các luật l�?và đòi hỏi giải quyết ngay các khó khăn gặp phải.
  -Ngoài ra �?thanh thiếu niên cũng hay gặp những cá nhân thích có các hành vi nguy hiểm như chơi các môn th�?thao nguy hiểm

            3.2-  T�?sát và các nguyên nhân xã hội:

  3.2.1- S�?ngược đãi: Thường b�?che dấu, ph�?nhận, hay xảy ra �?thanh thiếu niên. S�?ngược đãi này có th�?gây tổn thương cơ th�? lạm dụng tình dục, hay gây chấn thương tâm lý. Đây là một yếu t�?nguy cơ quan trọng của t�?sát. Lúc nh�?b�?ngược đãi, lớn lên b�?nguy cơ t�?sát gấp ba lần.

  3.2.2- Yếu t�?gia đình: Cha m�?b�?bệnh tâm thần (trầm cảm, l�?thuộc rượu, l�?thuộc ma túy, nhân cách chống đối xã hội), xung đột gia đình thường xuyên, ly d�? mất người thân.

  3.2.3- Yếu t�?học tập và ngh�?nghiệp: Thất bại trong học tập và ngh�?nghiệp.

           3.2.4 -Yếu t�?bệnh tật: Bệnh cơ th�?nặng, nhiễm HIV.

           3.2.5- Yếu t�?quan h�?yêu đương: Chia tay, có thai, phá thai.

          3.3- T�?sát và các nguyên nhân sinh học:

  �?các bệnh nhân trầm cảm chết do t�?sát xung động, các tác gi�?ghi nhận s�?giảm nồng đ�?chất chuyển hoá của Serotonine (Acide 5-hydroxyindolacétique-5 HIAA) trong dịch não tu�?  Một s�?nghiên cứu khác ghi nhận s�?giảm nồng đ�?chất chuyển hoá của Dopamine (Acide homovanillique) trong dịch não tu�?của người t�?sát.

  IV- Các phương thức t�?sát:
  Tự�?sát thường được thực hiện bởi những phương tiện mãnh liệt. Dựa theo một thống kê của tác gi�?Pháp v�?t�?sát �?thanh thiếu niên Pháp.

  �?phái nam treo c�?đứng hàng đầu (38,7%), k�?đó là súng đạn (35%), uống thuốc quá liều và nhảy lầu.
  �?phái n�?treo c�?gây t�?vong cao nhất (27%), t�?đầu độc (26%), nhảy lầu (18%).

  Mưu toan t�?sát thường gấp 30-60 lần t�?sát thật s�? ghi nhận 40.000 ca dưới 25 tuổi có mưu toan t�?sát xảy ra mỗi năm. Thường gặp nhiều �?n�?hơn �?nam (3/1). Phương tiện thường s�?dụng là thuốc hướng thần, thuốc giảm đau, cắt tĩnh mạch.

  V- Thăm khám lâm sàng :
  Thường được thực hiện tại bệnh viện bao gồm thăm khám cơ th�? tâm thần, đánh giá các yếu t�?môi trường gia đình và xã hội

  5.1- Khám cơ th�?:
  ·        Phát hiện các tổn thương cơ th�?do hành vi t�?sát gây ra, đánh giá mức đ�?trầm trọng, chuyển hồi sức cấp cứu nếu cần thiết.
  ·        Đánh giá tổng trạng, tình trạng dinh dưỡng, v�?sinh cơ th�? những dấu vết cơ th�?do b�?ngược đãi cũng như lạm dụng tình dục, tìm những dấu hiệu lạm dụng rượu và ma tuý.  Nếu cần thiết xác định nồng đ�?rượu trong máu và xét nghiệm tìm độc chất.

  5.2- Khám tâm thần :
  ·        Tìm hiểu tiền căn bệnh lý tâm thần cá nhân và gia đình

  ·        Phát hiện các rối loạn tâm thần hiện tại và đánh giá mức đ�?liên quan với mưu toan hoặc hành vi t�?sát hiện tại.
  ·        Tìm hiểu những phương tiện đã được s�?dụng cho hành vi t�?sát.
  ·        Phát hiện những yếu t�?thúc đẩy trực tiếp cũng như các nét đặc trưng của nhân cách

  5.3- Đánh giá các yếu t�?môi trường và xã hội :
  ·        Tìm hiểu các tình huống b�?ngược đãi.
  ·        Tìm hiểu kết qu�?học tập, hoặc thành qu�?lao động.
  ·        Đánh giá mối quan h�?đối với các thành viên trong gia đình, trường học hoặc nơi làm việc.

  VI- Phòng ngừa và điều tr�?/strong>

  6.1-Phòng ngừa bậc 1 : nhằm mục đích phát hiện sớm các trường hợp có ý tưởng hoặc mưu toan t�?sát bao gồm :
  ·        Đánh giá những yếu t�?nguy cơ và những tình huống d�?đưa tới t�?sát như hay xảy ra �?tuổi tr�?( thanh thiếu niên ) và người cao tuổi, những giai đoạn khủng hoảng ( xa nhau, thay đổi ngh�?nghiệp, thay đổi ch�?�? con cái rời xa. ) , những chấn thương tâm lý trực tiếp (tình yêu đ�?v�? xung đột gia đình, bệnh tật, thất bại trong học hành và ngh�?nghiệp �?)
  ·        Tăng cường những yếu t�?bảo v�?như giúp tr�?hội nhập xã hội thông qua học tập, phong trào th�?dục th�?thao, l�?hội, đoàn th�? giúp tr�?t�?tin vào bản thân và người khác; giúp tr�?biết trình bày những khó khăn của mình và yêu cầu giúp đ�?khi cần thiết.
  ·        Những thầy cô giáo, bác sĩ gia đình, bác sĩ tuyến y t�?cơ s�? các nhà tư vấn tâm lý được ph�?biến những biểu hiện của trầm cảm và các yếu t�?nguy cơ t�?sát
  ·        Nên có đường dây nóng (hotline) giúp những người đang có nguy cơ t�?sát liên h�?đ�?yêu cầu gíup đ�?
  ·        Thông qua các phương tiện truyền tin truyền thông ph�?biến các hiểu biết cơ bản v�?t�?sát.
  6.2- Phòng ngừa bậc 2 : nhằm mục đích ngăn ngừa s�?thực hiện mưu toan t�?sát hoặc đã xảy ra hành vi t�?sát nhưng không thành công cũng như các trường hợp đe do�?t�?sát:
  ·        Nhập viện
  ·        Theo dõi 24/24 nhất là ban đêm, bệnh nhân phải trong tầm quan sát của nhân viên y t�? nên khuyến khích người thân �?lại cùng người bệnh.
  ·        Người bệnh nên nằm trong phòng yên tĩnh sáng sủa, không có dụng c�?nguy hiểm, ban đêm cũng có đèn m�? không cho bệnh nhân đắp chăn quá mặt.
  ·        Điều tr�?bệnh lý tâm thần đi kèm với thuốc hướng thần phù hợp, kiểm soát vấn đ�?uống thuốc của người bệnh.
  ·        Tâm lý tr�?liệu nâng đ�?bao gồm tr�?liêu cá nhân và tr�?liệu nhóm.
  6.3-Phòng ngừa bậc 3: nhằm mục đích ngăn ngừa t�?sát tái diễn:
  ·        Sửa chữa hoặc điều chỉnh các yếu t�?nguy cơ.
  ·        Tâm lý tr�?liệu cá nhân, nhóm, gia đình.
  ·        Điều tr�?chống tái phát các bệnh lý tâm thần
   VII Tài liệu tham khảo :      
  1.      George C.Bolian:   Emergency Psychiatry.
  Current Diagnosis & Treatment in Psychiatry 2000, Ch 13, p 157 �?158. McGraw-Hill International Editions
  2.    J.Bernard Garré : Urgences psychiatriques. Thérapeutique psychiatrique 1995 p937-939. Hermann Editeurs des  Sciences et des Arts.
  3.    M.Lejoyeux: Risque suicidaire de l’enfant et de l’adolescent. La revue du praticien 2002. 52, p791-796

  Ths Bs Đào Trần Thái CKII. CN B�?môn Tâm Thần.