15 năm trước, APOE, 1 gien trên nhiễm sắc th�?19 mã hóa apolipprotein E, được phát hiện có liên quan một cách thuyết phục với nguy cơ AD khởi phát muộn. T�?đó, nhiều gien khác đã được thấy liên quan với AD khởi phát sớm. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu mới xác định biến th�?gien CLU, PICALM, và CR1 có ảnh hưởng một cách nhạy cảm tới AD khởi phát muộn. Theo Gs Ts Williams ĐH Cardiff, Anh quốc: “S�?kết hợp những khám phá này tạo một bước đột phá quan trọng trong việc xác định các nguyên nhân của AD�?

Nghiên cứu Welsh-based phân tích thông tin gien t�?hơn 500.000 đa hình ảnh đơn nucleotide của bệnh nhân AD (n=3941) và nhóm kiểm soát (n=7848). Vai trò của APOE được tái xác định, và 2 v�?trí gien mới không liên quan với APOE cũng th�?hiện vai trò đáng k�?�?mức đ�?b�?gien (P�?,4×10-8). Một điểm đa hình ảnh đơn nucleotide được định v�?trong CLU trên nhiễm sắc th�?s�?8 (P=1,4×10-9), và điểm đa hình ảnh đơn nucleotide khác k�?PICALM trên nhiễm sắc th�?s�?11 (P=1,9×10-8).

CLU mã hóa clusterin, là một protein được biết có tác dụng gắn kết amyloid beta hòa tan thành phức hợp có th�?qua hàng rào máu não. PICALM có �?tất c�?các mô, và rất nhiều �?t�?bào thần kinh, và có liên quan đến quá trình chuyển hóa nội bào tại synapses. PICALM có l�?cũng ảnh hưởng tiến trình hình thành tiền protein amyloid. Mối liên h�?giữa các biến th�?và AD được xác định trong một nghiên cứu  kiểm tra lại với 2023 bênh nhân AD và 2340 người làm nhóm chứng (PCLU=8,5×10-10 và PPICALM=1,3×109).

Ts Philippe Amouyel, MD, PhD, INSERM U744, Viện Pasteur Lille và ĐH Lille, France cho biết sau giai đoạn 1 khảo sát mối liên h�?b�?gien bệnh nhân AD (n=2032) và nhóm chứng (n=5328), giai đoạn 2 tập trung vào những markers đã được xác định �?bằng chứng gợi ý mối liên quan�?với AD (P<10-5). Đối với pha phối kiểm tra của nghiên cứu này, d�?liệu v�?gien được rút ra t�?nhóm bệnh nhân AD (n=3978) và nhóm chứng (n=3297) �?B�? Phần Lan, Ý, và Tây Ban Nha đã xác định mối liên h�?của AD tại 2 v�?trí gien: CR1 trên nhiễm sắc th�?s�?1 (P=3,7×10-9, d�?liệu  kết hợp, giai đoạn 1 và 2) và CLU (P=7,5×10-9, d�?liệu  kết hợp). Ts Amouyel nói “điều hứng thú là chúng tôi tìm thấy 2 v�?trí gien được thay th�?một cách có h�?thống trong dân s�?toàn cầu. Đó là bằng chứng rất mạnh v�?vai trò quan trọng của những gien này�?

CR1 mã hóa thành phần b�?th�?receptor 1, �?đây có sự�?liên quan trong việc gắn kết t�?bào với phức hợp miễn dịch và thực bào. Các tác gi�?cùng trích dẫn d�?liệu & cho rằng CR1 có l�?tham gia vào việc loại b�?beta amyloid. Ts Amouyel chú thích �?ý kiến cho rằng clusterin, receptor b�?th�?và apolipoprotein E, tất c�?có liên quan trong quá trình chuyển hóa peptide beta amyloid. Gi�?đây có rất nhiều gi�?thuyết v�?những gì chúng tôi đang làm�?

Ts Michael J. Owen, FRCPsych, FMedSci, Gs nội khoa tâm thần, hội đồng nghiên cứu y khoa, trung tâm di truyền tâm thần thần kinh, Đại học Cardiff, cùng là tác gi�?của nghiên cứu Welsh cho biết �?một trong những gợi ý quan trọng của 2 nghiên cứu này là chúng tạo hướng tiếp cận bệnh AD v�?mặt di truyền. Những nghiên cứu này cho thấy khá rõ ràng  rằng với nghiên cứu lớn hơn và cách làm tương t�? chúng tôi có th�?xác định những gien nguy cơ khác�?và với lý do đó, chúng tôi s�?thực hiện nghiên cứu lớn hơn �?lần này khoảng 60.000 mẫu �?chúng tôi rất t�?tin điều này s�?cho phép chúng tôi tìm ra nhiều gien liên quan đến bệnh Alzheimer�?/p>

Việc xác định những yếu t�?nguy cơ di truyền phức tạp s�?cung cấp thông tin v�?những tiến trình sinh hóa đặc biệt liên quan đến việc tích lũy mảng beta amyloid. Tiến sĩ Owen nói�?chúng có th�?cho phép chúng ta xác định những cơ ch�?bệnh tật hoàn toàn mới và những mục tiêu mới cho điều trị�?

Tiến sĩ William cho biết “ví d�? clusterin có vai trò trong việc giảm viêm �?não�?kết qu�?của chúng tôi cho rằng kh�?năng quá trình viêm có l�?là s�?kiện tiên phát �?AD. Nếu chúng ta có th�?loại b�?hiệu qu�?bất lợi của gien qua điều tr�? chúng ta có th�?giảm t�?l�?người mắc AD khoảng 20%. Ý nghĩa của những kết qu�?này là rất quan trọng�?

Bs Nguyễn Th�?Hùng, Khoa A, BV Tâm thần TP HCM.

Theo  Nat Genet. Published online September 6, 2009.

The post BA BIẾN TH�?GEN MỚI LIÊN QUAN VỚI BỆNH ALZHEIMER appeared first on Bệnh Viện Tâm Thần TP. HCM.