Ngày 19 /8/2011 – Một số chương trình hỗ trợ y khoa hạn chế sử dụng buprenorphine trong điều trị lạm dụng chất vì đắt tiền hơn và ít an toàn hơn các phương pháp điều trị khác, ví dụ phương pháp dùng methadone điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện.
Ts Robine Clark Trung tâm nghiên cứu chính sách y tế ĐH Y khoa Massachusetts, Worcester , lãnh đạo nhóm nghiên cứu lý luận rằng có chứng cứ không ủng hộ quy định hạn chế như vậy. Mặc dù giá buprenorphine có vẻ cao nhưng rẻ hơn một chút so với methadone và không ít an toàn hơn các phương pháp điều trị nghiện opioid khác.
Hạn chế dùng buprenorphine không chắc tiết kiệm được tiền bạc và có thể còn góp phần làm tăng tỷ lệ tử vong nếu sử dụng methadone không đầy đủ.
Chi phí điều trị bằng buprenorphine thấp hơn.
Các nhà nghiên cứu đã phân tích các công bố của cơ quan bảo hiểm y tế ( MassHealth ) dựa trên hơn 33,000 thành viên trong thời gian 5 năm từ 2003 – 2007, trong đó so sánh toàn bộ chi phí, chi phí sử dụng các dịch vụ liên quan đến tái nghiện và tỷ lệ tử vong của bệnh nhân điều trị phụ thuộc opioid bằng buprenorphine, methadone, điều trị không bằng thuốc ( ngoại trú hoặc chỉ trị liệu hành vi ) và không điều bằng phương pháp nào.
Các tác giả phát hiện ra rằng phương pháp điều trị nghiện bằng duy trì methadone thay thế chi phí cao hơn so với buprenorphine, không dùng thuốc và không điều trị bằng phương pháp nào trong việc giảm tái nghiện liên quan các sự kiện như nhập viện, cấp cứu và giải độc.
Kết quả 19 bệnh nhân điều trị bằng methadone tái nghiện so với 33 bệnh nhân buprenorphine , 57 bệnh nhân điều trị không dùng thuốc và 29 bệnh nhân không điều trị gì. Tuy nhiên, chi phí điều trị trung bình bằng buprenorphine / năm thấp hơn 1,330 USD so với chi phí dùng methadone.
Tỷ lệ tử vong tương tự nhau ở bệnh nhân điều trị bằng methadone và buprenorphine và cao hơn 75 % ở bệnh nhân điều trị không dùng thuốc, và tỷ lệ này cao hơn 2 lần ở những người không điều trị gì so với bệnh nhân điều trị bằng buprenorphine.
Ts Clark cũng chỉ ra rằng cần mở rộng phương pháp điều trị nghiện bằng buprenorphine. “ Các bác sĩ có thể kê toa buprenorphine và bệnh nhân có thể dùng tại nhà, so với methadone phải được quản lý và chấp thuận tại cơ sở y tế. Như vậy, phương pháp này đã mở rộng (bác sĩ kê toa và bệnh nhân dùng thuốc tại nhà ) hơn là sử dụng nó thay thế các phương pháp điều trị khác.” Cơ qua chức năng nên xem xét lại chính sách hạn chế phương pháp điều trị nghiện bằng buprenorphine.
Chính sách điều trị nghiện hạn hẹp.
Ts Itai Danovitch GĐ Addition Psychiatry Clinical Services, Trung tâm Y khoa Cedars-Sinai, Los Angeles, California lưu ý “nghiên cứu này tiến hành trong thời gian cắt giảm ngân sách dẫn đến việc đánh giá lại các phương pháp điều trị và ngân sách của các cơ sở điều trị do bảo hiểm chi trả. Các tác giả đã phát hiện buprenorphine có thể đắt hơn – và nghiên cứu này đã hoàn tất trong thời gian còn đăng ký độc quyền và do vậy đắt hơn methadone. Điều này dẫn đến chi phí cao hơn”. Những phát hiện này là cảnh báo xưa cũ cho các tranh cãi xuyên quốc gia về chi phí y tế.
“Phụ thuộc opioids là một căn bệnh mạn tính với rất nhiều biến đổi và biểu hiện khác nhau, chúng ta cần nhiều phương pháp điều trị hiệu quả hơn nữa, không phải ít đi. Và như tác giả nghiên cứu đã chỉ ra những cố gắng giảm bớt chi phí y tế gây hạn chế các phương pháp điều trị hiệu quả trong điều trị nghiện có khuynh hướng gây hậu quả bất về sau cho con người và sức khỏe cộng đồng”.
Thiết kế nghiên cứu không hoàn chỉnh ?
Tuy nhiên, nhận xét và kết luận về nghiên cứu này, Ts Alec B. O’Connor Trường ĐH Y và Nha khoa Roschester, New York lưu ý bệnh nhân được kê toa sử dụng buprenorphine khác về chất lượng hơn là những bệnh nhân điều trị trong các chương trình và chiến lược khác.
“Các tác giả đã cố gắng điều chỉnh sự khác biệt này, nhưng đây là một hạn chế không thể điều chỉnh được. Nhiều yếu tố dẫn đến các bác sĩ chọn một chiến lược và phương pháp điều trị này trong các phương pháp khác và không dựa trên các dữ liệu công bố… Bệnh nhân trong các nghiên cứu có sự khác biệt quan trọng hoặc họ có thể đã được điều trị cùng một phương pháp. Do vậy kết luận đưa ra về sự khác nhau về chi phí và các kết luận khác trong nghiên cứu này là đáng nghi ngờ, ngay cả sau khi đã điều chỉnh sự khác biệt đó.”
Ts O’Connor cũng đề cập đến khả năng hạn chế nhiều hơn đối với phương pháp điều trị nghiện bằng buprenorphine, và có thể loại trừ những bệnh nhân ít đáp ứng – là những bệnh nhân tốn nhiều chi phí hơn trong hệ thống chăm sóc sức khỏe, vì ít mang lại lợi ích hơn.
Ts O’Connor cũng đề xuất rằng có thể bỏ hạn chế này và cho phép mở rộng điều trị bằng buprenorphine “ sẽ cho kết quả có giá trị nhất mặc dù chi phí tăng cao hơn và nguy cơ lạm dụng và sai lệch mục tiêu chăm sóc sức khỏe. Không có sự so sánh chi phí và kết quả của việc hạn chế các chiến lược và chương trình điều trị khác nhau, các tác giả nghiên cứu không thể kết luận rằng giảm hoặc loại bỏ hạn chế dùng buprenorphine trong điều trị nghiện sẽ giảm chi phí y tế và việc điều trị nghiện ma túy sẽ có kết quả tốt hơn.”
Nghiện ma túy là một căn bệnh mạn tính, và là kết quả của 3 yếu tố. Đó là, 1. Tình trạng sẵn có các chất gây nghiện, 2. Điều kiện môi trường và hoàn cảnh cho phép, và 3. Các yếu tố thuộc con người ( tình trạng tâm thần và sức khỏe cơ thể – có thể bình thường nhưng muốn và sắp sử dụng ma túy ). Điều trị nghiện là một quá trình đáp lại 3 yếu tố trên, có mối liên hệ rất phức tạp với nhau, đặc biệt là nhiều người nghiện hiện tại chưa có việc làm, tình trạng gia đình và thu nhập không ổn định, học vấn thấp , ý thức cộng đồng chưa bền vững. Do vậy, thật không đầy đủ khi chỉ điều trị nghiện với ý tưởng kết quả là cắt cơn ghiền, rồi sau đó người nghiện “ tự bơi”, tự kiểm soát bản thân trong một môi trường “cám dỗ” vẫn đang hiện diện và kiến thức tâm lý và động cơ thay đổi hành vi sử dụng ma túy không đầy đủ, việc làm , thu nhập không cải thiện là một vấn đề rất khó khăn, chắc chắn ảnh hưởng tới kết quả điều nghiện hay nói cách khác là điều kiện dễ dàng dẫn tới tái nghiện.
Chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thay thế Methadone ( một chất đồng vận opioids ) giúp bệnh nhân không còn trải qua đau đớn tinh thần và cơ thể do cơn ghiền gây ra, được điều trị hỗ trợ tâm lý hàng ngày, hoặc ít nhất hàng tuần tại các cơ sở điều trị và hỗ trợ tìm việc làm thích hợp tại địa phương cư trú. Đây có lẽ là phương pháp điều trị phù hợp thực tế của đối tượng nghiện ma túy hiện nay và cũng phù hợp với thực trạng nguồn nhân lực chuyên ngành chưa được đào tạo huấn luyện đầy đủ.
Bs Phạm Văn Trụ PGĐ BV Tâm thần, Trưởng Nhóm hỗ trợ chuyên môn Chương trình Methadone Tp Hồ Chí Minh.
Tài liệu tham khảo:
No evidence to restrict buprenorphine for opioid addiction. Fran Lowry. Medscape Medical News > Psychiatry. Health Aff ( Millwood). 2011; 30: 1425-1433. Abstract.
