Làm thế nào nhận ra những khoa học không chứng cứ của các sản phẩm hỗ trợ “cứu giúp trí nhớ”. 

Trong khi chưa có phương pháp điều trị hiệu quả bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ thì có một sự thật lạnh lùng có thể làm chúng ta quên một cách rất dễ dàng tìm kiếm tất cả các sản phẩm hỗ trợ hứa hẹn điều trị được các triệu chứng suy giảm nhận thức, mất trí nhớ và làm tăng “sức khỏe” của não bộ.

Nếu bạn muốn thử các cách thông tin truyền miệng, mạng, TV hay radio nói về giữ trí nhớ kéo dài hơn, và rằng nó đã được minh chứng đồng thời có vẻ có nguồn gốc “thiên nhiên”  thì bạn nên cẩn thận và cảnh giác.

Không phải là không khoa học đứng sau ý tưởng này vì thành phần mùi đặc trưng (gia vị ) hoặc vitamins có thể gìn giữ trí nhớ. Thật vậy, curcumin và vitamine B có khả năng mang lại vài lợi ích cho não bộ.  Vấn đề là tạp chí của Hội Y khoa Hoa kỳ mới đây đưa ra thuật ngữ “thuốc y khoa giả” – không hiệu quả nhưng tiếp thị ấn tượng khoa học – đối với mỗi sản phẩm bổ sung phát triển nhanh hơn các kết quả nghiên cứu về hoạt động của não bộ.

Trong năm 2016, những tin giả trong truyền thông sức khỏe đã giúp thu về số tiền khổng lồ 3,2 tỷ USD từ các thuốc “điều trị” cải thiện nhận thức không kê toa. Những tin tức giả này đánh lừa hy vọng của người bệnh sa sút trí tuệ và gia đình của họ.

Trong thực tế, các chất bổ sung và can thiệp y tế được quảng cáo là hỗ trợ khoa học thường dựa trên những bằng chứng rõ ràng nhất, tác giả đầu tiên của biên tập viên Joanna Hellmuth, giáo sư trợ lý tại Trung tâm bộ nhớ và lão hóa tại Đại học California, San Francisco cho biết như trên. Và “là bác sĩ chuyên khoa thần kinh, tôi lo ngại rằng bệnh nhân có thể đưa ra quyết định không dựa trên thông tin chính xác và trung thực”.

Theo Joshua Grill, GĐ Viện nghiên cứu về Suy giảm trí nhớ và Rối loạn thần kinh tại ĐH California, Irvine cho biết: “Có lo ngại rằng bằng cách rơi vào thuốc y khoa giả, mọi người trong tình trạng  trì hoãn sự chăm sóc mà họ thực sự cần. Một tình huống phổ biến là một người lớn tuổi trở nên lo lắng về trí nhớ của họ và dùng chất bổ sung để cố gắng tránh chứng mất trí nhớ” . “Nhưng thực tế, nếu họ gặp bác sĩ, họ có thể phát hiện ra rằng một tình trạng y tế khác như suy giáp, hoặc một loại thuốc theo toa nào đó đang gây ra các triệu chứng và có thể dễ dàng điều trị. Họ chỉ làm mọi thứ tồi tệ hơn”.

Và nếu bạn bị chứng mất trí (sa sút tâm thần) bạn có thể bắt đầu điều trị bằng thuốc để giảm các triệu chứng hoặc đăng ký vào một thử nghiệm lâm sàng tin cậy. “Nếu không, người bệnh chỉ lãng phí thời gian và tiền bạc và họ sẽ không lấy lại được”

Bốn cách bạn có thể tránh rơi vào sử dụng thuốc giả

1. Kiểm tra kỹ tạp chí trong đó một nghiên cứu được công bố. Một bài báo khoa học nêu lên những hiệu quả kỳ diệu của một chất bổ sung hoặc điều trị cụ thể không có nghĩa là nó hợp pháp. Điều luôn luôn quan trọng là xem xét chất lượng nghiên cứu và những hạn chế của phương pháp tiến hành nghiên cứu. Đôi khi hai vấn đề này là khó khăn ngay cả đối với các bác sĩ điều trị.

Mạng lưới quảng cáo của các tạp chí “mở không trả tiền ?!” dẫn dắt trong đó chỉ đòi hỏi của nhà lý là tự nguyện trả tiền dịch vụ. Những tạp chí này thường có những tiêu đề nghe có vẻ thuyết phục và thậm chí có thể đánh lừa các nhà khoa học đang tìm cách xuất bản tác phẩm của họ.

Hãy kiểm tra tạp chí  Danh sách các tạp chí Beall hoặc Danh mục các Tạp chí “mở” trên, để đảm bảo rằng chúng có uy tín.

2. Nên nhận thức (hiểu) rằng các thành phần  bổ sung và phương pháp điều trị chưa được chứng minh có thể nguy hiểm. Hầu hết các chất bổ sung, ví dụ, có thể được mua mà không cần toa bác sĩ, nhiều người tiêu dùng cho rằng chúng tương đối lành tính. Nhưng điều đó không phải lúc nào cũng đúng. Hãy xem một trường hợp điển hình: người bệnh nữ 71 tuổi bị suy gan sau khi uống nghệ, một chất bổ sung thường được quảng cáo là một cách để giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ, theo một báo cáo được công bố năm ngoái trên BMJ. Đây là sự thiếu đắn đo suy nghĩ thực sự. Chúng tôi thực sự không có ý thức rõ ràng về việc có bao nhiêu thứ trong số này tương tác với nhau và với các thuốc theo toa. Đó là lý do quan trọng tại sao việc kiểm tra bất kỳ chất bổ sung và liệu pháp nào cần xem xét trướcvới bác sĩ điều trị.
3. Hãy nghi ngờ các phương pháp điều trị và liệu pháp không được bảo hiểm. (Một số) bác sĩ điều trị đưa ra các phương pháp điều trị tiên tiến của họ “cutting -edge treatments” –  chẳng hạn như một loạt các phòng khám tế bào gốc mà FDA đã cảnh báo gần đây – không sử dụng Medicare hoặc bảo hiểm khác có thể là mục tiêu thu lời nhanh chóng . Tương tự với bất kỳ bổ sung hoặc sản phẩm được bán trong văn phòng bác sĩ hoặc nhà cung cấp. “Bất kỳ thông tin nào bạn nhận được về chúng sẽ bị nghiêng về phía bán hàng”. Đây là  cảnh báo của Bs Stephen Barrett, đồng sáng lập National Council Against Health Fraud.
4. Hãy tự hỏi nếu bạn thực sự cần điều trị một căn bệnh tốn kém, như lời khuyên về chế độ ăn uống thích hợp cho sức khỏe não bộ, chương trình tập  luyện có vẻ hoàn toàn vô hại. Nhưng ý tưởng tốt là tự hỏi nếu bạn thực sự cần nhiều tiền cho việc đó, thì hãy nhớ “Có nhiều tiếp thị sai về một số chương trình được rao bán có nền tảng cơ bản chặt chẽ trong khi nó không có kết quả kiểm chứng rằng nó tốt hơn bất kỳ lời khuyên nào về chế độ ăn tự ý khi bác sĩ thăm khám.

Bs Phạm Văn Trụ

Theo Don’t Be Taken In by Dementia ‘Pseudomedicine’

How to spot the flimsy science behind things like ‘memory-saving’ supplements by Hallie Levine, AARP, April 10, 2019 

Đây là một trong những thông tin khá tế nhị, bạn đọc quan tâm vấn đề liên quan có thể tham khảo:

• Evidence that Ginseng boots brain function “Not Conviction”. Medscape News, Neurology. Cochrane Database Syst Rev. Published online December 8, 2010.(Thông tin này đã được dịch sang Tiếng Việt và đăng trên Website Bệnh viện Tâm thần Tp Hồ Chí Minh).  

• A Prescription for Treating Fake Health News. Laird Harrison. May 28, 2019. Perspective > Medscape Psychiatry.

• New Drug Approval Process. Reference FDA Approval Process

• FDA Approvals

• Steps from Test Tube to New Drug Application Review

• Further information

• News > Medscape Medical News > Neurology News. More Evidence Ginkgo Biloba Will Not Prevent Dementia. Pauline Anderson. September 06, 2012

• CLINICAL AND RESEARCH NEWS. Memory Supplements May Not Contain Stated Ingredients. NICK ZAGORSKI . Published Online:4 Jan 2019//doi.org/10.1176/appi.pn.2019.12b10